هماتوم بارداری که به آن هماتوم ساب کوریونیک (هماتوم پشت جفت) نیز میگویند وضعیتی است که در آن در بارداری خون در پشت غشای جفت جمع میشود. این غشا دیواره رحم مادر را به کیسه آمنیوتی جنین پیوند میدهد. شایعترین نشانه هماتوم بارداری، خونریزی است ولی برخی افراد علائمی ندارند. بیشتر موارد بدون این که عوارضی برای بارداری در پی داشته باشند خود به خود بهبود می یابند.
هماتوم بارداری چیست؟
هماتوم بارداری در واقع هماتوم پشت جفت subchorionic hematoma یا خونریزی پشت جفت subchorionic hemorrhage خوانده میشود. در هماتوم بارداری، خون بین دیواره رحم و غشای جفت انباشته میشود. غشای جفت به بیرونی ترین لایه ای که کیسه آمنیوتی جنین را از دیواره رحم جدا میکند، گفته میشود.
هماتوم بارداری میتواند با خونریزی از واژن در بارداری همراه باشد. هماتوم میتواند بدون درمان خود به خود کوچک و حل شود. در برخی موارد پزشک پیشنهاد میکند پس از مدتی دوباره برای ارزیابی وضعیت هماتوم نزد او بروید.
هماتوم بارداری به ندرت باعث عوارض جدی میشود.
برای اطلاعات بیشتر: چگونگی رفع استرس در دوران بارداری
آیا هماتوم بارداری خطرناک است؟
بیشتر موارد خونریزی پشت جفت جای نگرانی ندارند چرا که کوچک هستند یا تنها خونریزی سبکی را در پی دارند.
علائم هماتوم بارداری
علائم و نشانه های خونریزی پشت جفت چنین هستند:
- خونریزی از واژن: شایعترین نشانه هماتوم بارداری، خونریزی واژنی در نیمه نخست بارداری است. خونریزی میتواند سنگین و دارای لخته های خون باشد یا سبک و لکه بینی تنها.
- درد: همچنین خونریزی میتواند با انقباض و درد لگن همراه باشد ولی معمولا چنین نیست.
یادتان باشد بسیاری از زنان در این وضعیت هیچ خونریزی ندارند و در سونوگرافی روتین بارداری به هماتوم پی می برند.
اگر هر گونه خونریزی در بارداری دارید، بهترین کار این است که نزد پزشک بروید تا مطمئن شوید مشکل جدی پیش نیامده باشد.
همچنین بخوانید: آندومتریوز چه تاثیری در بارداری دارد؟
علل بروز هماتوم بارداری
هماتوم بارداری زمانی رخ میدهد که غشای جفتی از دیواره رحم جدا میشود. غشای جفتی بیرونی ترین لایه کیسه آمنیوتی است. کیسه آمنیوتی یا کیسه آب، جایگاهی است که در آن جنین در درون رحم رشد میکند. این جدایش کیسه از دیواره رحم میتواند کوچک یا بزرگ باشد. معمولا علت جدا شدن کیسه از دیواره رحم روشن نیست ولی برخی فاکتورها که در زیر به آنها اشاره میشود، احتمال آن را افزایش میدهند.
عوامل زمینه ساز
برخی وضعیتها با هماتوم بارداری مرتبط به نظر میرسند گویا در این موارد، احتمال هماتوم افزایش می یابد:
- ناهنجاری های رحم
- عفونت رحم در گذشته
- آسیب دیدگی رحم در گذشته
- سقط جنین در گذشته
- بارداری با روش آی وی اف IVF
- فشار خون بالا
عوارض و خطرات هماتوم
خونریزی پشت جفت میتواند احتمال عوارض بارداری را افزایش دهد. برخی از این عوارض اینها هستند:
- خونریزی زیاد از واژن
- سقط جنین
- زایمان زود هنگام
- کنده شدن جفت
راه های درمان هماتوم در بارداری
بیشتر موارد هماتوم بارداری بدون درمان خود برطرف میشوند و عوارضی برای بارداری در پی ندارند. پزشک وضعیت شما را بررسی کرده و روشن میکند آیا درمان نیاز است یا نه. عواملی که بر پایه آنها نیاز به درمان مشخص میشود عبارتند از:
- اندازه هماتوم
- چند ماهه بودن بارداری
برای اطلاعات بیشتر: مسمومیت بارداری یا پره اکلامپسی
همان گونه که گفته شد بسیاری از این موارد نیازی به درمان ندارند و همانند دیگر بریدگی های سطحی پوست، با گذر زمان بهبود می یابند.
با بررسی علائم و تاریخچه پزشکی شما و همچنین بررسی اندازه هماتوم و جایگاه آن (در سونوگرافی)، پزشک به شما میگوید چه کاری بهتر است انجام شود. برنامه درمانی به سن جنین نیز بستگی دارد.
برخی از راهکارهای درمانی در هماتوم بارداری چنین هستند:
- کم کردن فعالیتهایی مانند ورزش و بلند کردن چیزهای سنگین
- استراحت مطلق
- پرهیز از رابطه جنسی
- انجام سونوگرافی های پی در پی برای ارزیابی اندازه هماتوم
- نظارت بر علائمی که میتوانند نشان دهنده زایمان زود هنگام باشند مانند درد و انقباض شکم
- بستری شدن
- برای کسانی که RhD منفی هستند، ایمنوگلوبین آنتی دی (Anti-D immune globulin)
اگر در بارداری خونریزی دارید، با پزشک تماس بگیرید تا بررسی کرده و علت آن را روشن کند.
برای اطلاعات بیشتر: درمان سردرد در دوران بارداری
تفاوت لکه بینی و هماتوم
هر گونه خونریزی در دوران بارداری زنگ هشداری است که باید بررسی شود. هرچند خونریزی در همه بارداریها به معنی وجود مشکلی در بارداری نیست. تقریبا یک چهارم زنان در بارداری لکه بینی یا خونریزی را تجربه میکنند. لکه بینی نرمال بارداری خطری ندارد و به دلایل زیر رخ میدهد.:
- تغییرات دهانه رحم که در بارداری طبیعی است و میتواند باعث خونریزی پس از رابطه جنسی شود
- خونریزی لانه گزینی که در اوایل بارداری رخ میدهد و معمولا به صورت لکه بینی سبک است و طبیعی و بی خطر می باشد.
تفاوت خونریزی هماتوم با خونریزی سقط جنین
تنها راه این که بفهمید خونریزی تان برای هماتوم بارداری است یا سقط جنین و یا حالت طبیعی بارداری است، این است که سونوگرافی انجام بدهید. پزشک با سونوگرافی به شما اطمینان میدهد صدای ضربان قلب کودک برقرار است یا نه. اگر برقرار باشد یعنی سقط رخ نداده است. خونریزی سقط جنین معمولا بسیار شدیدتر از هماتوم است.
خونریزی در بارداری چه دلایل دیگری میتواند داشته باشد؟
همانگونه که گفته شد عوامل بی خطر و خطرناک زیادی میتوانند باعث خونریزی یا لکه بینی در بارداری شوند مانند اینها:
- خونریزی لانه گزینی
- خونریزی تغییرات دهانه رحم در بارداری
- هماتوم بارداری
- عفونت واژن
برای اطلاعات بیشتر: عفونت واژن چگونه درمان می شود؟
از دلایل دیگر خونریزی در بارداری میتوان به این موارد اشاره کرد:
- بارداری خارج از رحم
- خونریزی پیش از زایمان
- جفت سرراهی
- سقط جنین
در چه صورت به پزشک مراجعه کنم؟
اگر:
- تغییراتی در علائمتان ایجاد شده است
- خونریزی افزایش یافته است
- دچار درد یا انقباض شکم شده اید
- احساس سرگیجه دارید
برای جذب هماتوم بارداری چه بخوریم؟
واقعیت این است که هیچ درمان طبیعی و خانگی خواه غذایی باشد یا هر نوع دیگر، برای هماتوم بارداری وجود ندارد. کارشناسان میگویند هیچ شواهدی به دست نیناورده اند که نشان دهد مکمل یا غذایی یا تغییر دیگری میتواند به بهبودی هماتوم یاری برساند بنابراین با توصیه های دیگران، بارداری خود را به خطر نیندازید.
پرسش و پاسخ در مورد هماتوم بارداری
نمیتوان گفت تا چند وقت می ماند یا از چه زمانی از بین میرود. در برخی موارد پس از چند هفته بدون هیچ عوارضی کوچک میشود و گاهی هم بزرگ شده و دردسرساز میشود.
بیشتر موارد هماتوم بارداری خطری برای جنین ندارند. اگر هماتوم کوچک باشد ممکن است هرگز دردسری به بار نیاورد و با پیشرفت بارداری، خود به خود بهبهود یابد. در مواردی که هماتوم بزرگ است یا در اواخر بارداری رخ داده است ممکن است پزشک نگران عوارض آن باشد. اگر خونریزی شدید باشد یا هماتوم بزرگ باشد، بارداری پرخطر به شمار می آید.
حالت خوابیدن ارتباطی با جذب هماتوم ندارد. در موارد بزرگ بودن هماتوم در صورتی که پزشک صلاح ببیند دستور استراحت مطلق میدهد تا بارداری به خطر نیفتد.
هماتوم بارداری اگر بزرگتر از نصف اندزه کیسه بارداری باشد بزرگ به شمار می آید و اگر ۲۰ تا ۵۰ درصد آن باشد متوسط و اگر کوچکتر از ۲۰% کیسه باشد کوچک است. هماتوم هایی که بزرگ باشند احتمال عوارض در بارداری را افزایش میدهند.
هماتوم بارداری در کسانی که در ۱۰ تا ۲۰ هفتگی بارداری هستند بیشترین شیوع را دارد و تقریبا ۱۰% از همه موارد خونریزی واژنی در بارداری را به خود اختصاص میدهد.