زوج هایی وجود دارد که موفق به بچه دارشدن نمی شوند اگر شما نیز بچه دارنشده اید نگران نباشید امروزه خیلی ها مثل شما هستند و با مراجعه به دکتر بارداری میتوان به راحتی مشکل درمان ناباروری را رفع کرد.
در ایران بین 10 تا 14 درصد زوج ها نابارورند. می توان ناباروری را این طور تعریف کرد: در زمانی که اقدام به باردار شدن می کنید با روابط جنسی مکرر و بدون جلوگیری کردن اگر بعد از یک سال باردار نشدید می توان اسم آن را ناباروری گذاشت ولی با مراجعه به متخصصین در این زمینه براحتی میتوانید صاحب فرزند شوید. میتوانید از بهترین متخصص زنان در تهران مشاوره ها را بگیرید خانم دکتر مهرنوش امیری بهترین متخصص درمان ناباروری هستند که توانسته به خیلی از زوج ها کمک کند تا صاحب فرزند شوند.
علت ناباروری
علت ناباروری ممکن است مشکل از زن یا مرد باشد یا هر دو یا هیچ کدام مشکل نداشته باشند ولی بدون اینکه علت آن مشخص باشد بچه دار نمی شوند. مشکلات ناباروری حدود 40% مربوط به مردان، و 40% مربوط به زنان، و تقریبا 10% مربوط به هر دو می باشد و حدود 10% از علت آن مشخص نیست.
برای باردار شدن، همه ی مراحل تخمک گذاری و لقاح باید به طور درست و کامل صورت بگیرد. بعضی وقت ها ممکن است مشکل ناباروری، مادرزادی باشد؛ یا ممکن است در سایر مراحل زندگی دچار ناباروری شوید.
علایم ناباروری
عامل اصلی ناباروری، ناتوانی در بارداری است؛ که علائم واضح دیگری ندارد. بعضی از زنان نابارور احتمال دارد فاقد دوران قاعدگی یا دوره های قاعدگی آنها نامنظم است. ممکن است بعضی وقتها مشکل از مرد باشد یعنی مردان نابارور باشند که علائم آن مشکلات هورمونی باشند.
درمان های نوین نازایی و ناباروری در زنان و مردان
درمان ناباروری را می توان به موارد زیر تقسیم بندی کرد:
- علت بروز نازایی
- مدت زمان ناباروری
- سن شما و والدینتان
درمان ناباروری در مردان
مردان ممکن است مشکلات جنسی عمومی یا فقدان اسپرم سالم داشته باشند. میتوان درمان مردان را به قسمت های زیر تقسیم بندی کرد:
-
اختلالات مربوط به اسپرم
به طور کلی، در بیضه مرد اسپرم تولید می شود و در زمان انزال از وی خارج می شود. اگر در مواردی مثل تعداد کم اسپرم، عدم بلوغ اسپرم و عدم توانایی حرکت مناسب اسپرم اختلالی باشد، شانس لقاح کم می شود و می توان مرد را نابارور دانست.
در مردان عواملی که بر تعداد، شکل، بلوغ و حرکت اسپرم تاثیر منفی دارد عبارتند از:
- بیماری های عفونی: با شرایط التهابی نظیر بیماری اوریون سبب عفونت مجاری تناسلی یا التهاب و در نتیجه باعث از بین رفتن بیضه ها در مردان می شوند. تقریبا 25% مردانی که بعد از بلوغ دچار اوریون می شوند نابارور خواهند شد.
- اختلالات هورمونی
- اختلالات هورمونی سبب تقریبا 5-2% باعث مشکلات ناباروری در مردان می شود. تولید نامناسب هورمون های FSH و LH بر تولید هورمون مردانگی یا تستوسترون و تولید اسپرم تاثیر بسزایی دارد.
- مشکلات مربوط به دستگاه ایمنی بدن
- در بدن برخی از مردان علیه اسپرم خودشان ماده ای بنام آنتی بادی تولید می شود که باعث کاهش و کمتر شدن حرکت اسپرم و یا به هم چسبیدن آنها می شود.
-
ناهنجاری های مربوط به ساختمان بدن
عواملی از جمله بسته بودن لوله های خروج اسپرم باعث ناباروری در مردان می شود. بسته شدن لوله های خروج اسپرم می تواند به علت مادرزادی، نقص ژنیتیکی، عفونت ها یا التهاب های دستگاه باشد.
-
داروها
داروهایی وجود دارد که باعث افزایش تعداد اسپرم می شود و احتمال بارداری را بیشتر می کند. بعضی از داروها، عملکرد پروستات شامل تولید اسپرم و کیفیت را افزایش می دهند.
-
تغییر عوامل سبک زندگی
با بهبود بخشیدن به سبک زندگی و عوامل رفتاری می توان احتمال بارداری را افزایش داد، مثلا با کاهش برخی از داروها، کاهش یا حذف مواد مضر، بهبود فرکانس و زمان بندی روابط، ورزش کردن به صورت منظم و بهینه سازی عواملی دیگر که احتمال آسیب زدن به باروری را دارند.
-
جراحی
در شرایطی، جراحی احتمال دارد باعث معکوس کردن انسداد اسپرم و احیای باروری باشد. درمان جراحی واریکوسل احتمال بارداری را بهبود می بخشد.
-
بازیابی اسپرم
تکنیک هایی وجود دارد که باعث می شود اسپرم در زمان انزال مشکلی داشته باشد یا حتی وقتی که اسپرم در مایع انزالی وجود نداشته باشد. ممکن است از آن ها در مواردی استفاده شود که در آن تکنیک های تولید کننده با کمک روش های تولید مثل کاهش یا غیر عادی هستند.
درمان ناباروری در زنان:
-
اختلال در تخمک گذاری
اکثر خانم هایی که باردار نمی شوند مشکل اختلال در تخمک گذاری آن ها است. طبق تحقیقات 39% علل ناباروری زنان همین موضوع است. بدون عمل تخمک گذاری لقاح صورت نمی گیرد و زن باردار نمی شود.برخی از خانمها احتمال دارد که تخمک گذاری نکنند و یا ممکن است به طور نامنظم و کم تخمک گذاری کنند و یا ممکن است عادت ماهیانه نداشته باشند یا عادت ماهیانه آنها کم و نامنظم باشد و ممکن است بعضی از خانم ها با اینکه دارای عادت ماهیانه باشند ولی دارای اختلال در تخمک گذاری هستند.
-
اختلال در لوله های رحمی
برخی از خانمها، لوله های رحمی آنها به طور کامل و یا ناقص بسته هستند. که باعث می شود اسپرم به تخمک نرسد. بسته بودن لوله های رحمی می تواند به دلیل عفونت، آندومتریوز و یا چسبندگی هایی پس از عمل جراحی باشد.
ممکن است این لوله ها پس از یک حاملگی خارج رحمی بسته شوند. در کشورهای در حال توسعه نسبت به کشورهای توسعه یافته به علت شیوع بیماری های عفونی دستگاه تولید مثلی، میزان اختلال در لوله های رحمی بیشتر هستند. طبق تحقیقات انجام شده حدود 30% از علل ناباروری در خانمها مربوط به اختلال در لوله های رحمی است.
-
آندومتریوز
در حالت آندومتریوز سنگفرش رحم یا آندومتر رشد می کند و از رحم هم فراتر می رود و حتی لوله های رحمی را نیز می پوشاند. که باعث می شود آنها را ببندند، که در عمل تخمک گذاری اختلال به وجود می آورد. طبق تحقیقات 13% از ناباروری ها به علت آندومتریوز است، و تقریبا 70% خانمها دارای آندومتریوز، نابارور هستند.
-
اختلال در گردن رحم یا خود رحم
ناهنجاری های گردن رحم باعث ناباروری می شود که از آن جمله می توان به مشکلات مربوط به ساختمان بدن، عفونت های گردن و رحم و یا کیفیت نامناسب ترشحات رحم اشاره کرد. از طرفی تومورهای بدخیم رحم و یا بعضی جای زخم های موجود بر روی دیواره های رحم مسبب ناباروری می شود.
-
مشکلات دستگاه ایمنی بدن
مشکلات مربوط به دستگاه ایمنی بدن و عوامل ایمونولوژیک نقش مهمی در ایجاد ناباروری دارد. باید بدانید که این نوع بیماری، نوع تشخیص و درمان آن مشکل است.
در بدن بعضی از زنها، ماده ای بنام آنتی بادی ترشح می شود که بر علیه اسپرم مرد است، و باعث از بین بردن اسپرم می شود یا ممکن است باعث غیرفعال کردن آن اسپرم شود یا ممکن است زن باردار شود ولی به خاطر این بیماری باعث سقط جنین شود.
درمان ناباروری و نازایی با اهدای جنین
دو صورت اهدای جنین داریم:
اول: وقتی که مشکل ناباروری از مرد باشد و قادر به تولید اسپرم نیست.
دوم: زن و شوهرهایی که روش درمان ناباروری آنها به هر دلیلی به صورت مرتب شکست می خورد اما زن از نظر سن و ارگان هایی بتواند جنین اهدایی را در رحم خود پرورش دهد.
روند اهدای جنین
زوجین بعد از ناامید شدن از بارداری خود می توانند به سمت اهدای جنین روی بیاورند و این روندی دارد ابتدا باید به مرکز ناباروری رفته و از آنجا نامه برای دادگاه خانواده و پزشکی قانونی بگیرند.
پزشک قانونی و دادگاه یک سری بررسی انجام میدهند و بعد از موافقت، مجوز صادر می کنند و بعد از آن زوجین با مراجعه به مرکز نگهداری جنین های اهدایی و اقدامات لازم را انجام دهند.
درمان ناباروری و نازایی با اهدای تخمک
بعضی خانم ها با هر نوع درمانی نمی توانند باردار شوند. حال ممکن است دلایل مختلفی داشته باشد مثل بالا رفتن سن، یائسگی زودرس یا به خاطر نداشتن تخمک باردار نمی شوند، این نوع افراد از یک طریق می توانند باردار شوند و آن اهدای تخمک است. باید به مرکز اهدای تخمک مراجعه شود و از داوطلبین اهدای تخمک بگیرند.
تخمک را در آزمایشگاه های اهدای تخمک نگه داری می کنند و توسط اسپرم همسر گیرنده تخمک، لقاح می دهند و به این طریق جنین بوجود می آید و این لقاح را در رحم خانمی که باردار نمی شود قرار می دهد و آن خانم باردار می شود و بعد از گذراندن دوران بارداری صاحب بچه می شوند.
اهدای تخمک برای درمان ناباروری
در این قسمت به چند نکته در مورد اهدای تخمک می پردازیم:
- خانم نابارور باید بالای 45 سال سن داشته باشد و باید تمام مراحل پزشکی را پشت سر گذاشت و تمام آزمایش های مربوطه را انجام داد.
- زن و شوهری که قصد باردار شدند دارند باید یک سری جوانب رو که مشاوره به آنها می گوید را در نظر بگیرند مثل مسائل روحی، روانی، ارث و قانون را مد نظر بگیرند و بعد از آن می توانند درمان را شروع کنند.
- برای اهدا کننده تخمک نیز یک سری اصول دارد مثل اینکه قبلا بچه دار شده باشد و اینکه 21 تا34 سال سن داشته باشند.
- اهدا کننده و گیرنده تخمک بهتر است که خصوصیات فیزیکی مشابه مانند رنگ پوست، رنگ چشم، رنگ مو و ساختمان بدنی مشابهی داشته باشند.
- فرد اهدا کننده باید کاملا سالم باشد.
- خانم اهدا کننده تخمک باید توسط کارشناس بررسی شود که مورد تاییدشان باشد مسائلی مثل سابقه خانوادگی، روابط بین فردی، ثابت روحی، انگیزه اهدا، تحصیلی، سابقه بیماری های سخت و روان پزشکی ، سابقه قضایی و قانونی و اختلال شخصیتی ارزیابی روانی کاملا بررسی شود.
- خانواده ها متفاوت هستند بعضی از خانم های اهدا کننده تخمک به خاطر حفظ حریم خصوصی خود تمایل دارند ناشناس باشند با این وجود هستند خانواده هایی که تمایل دارند فرد اهداکننده تخمک را بشناسند و با سابقه اجتماعی، فرهنگی و ویژگی های ژنتیک آن آشنا شوند.
توصیه های کلی درمان ناباروری
خونریزی یا عفونت:
مثل هر روش تهاجمی، خطر خونریزی یا عفونت با تکنولوژی تولید کننده کمکی وجود دارد.
مدیریت استرس عاطفی در طول درمان:
یک سری استراتژی وجود دارد برای کمک به مدیریت استرس عاطفی در طول درمان که حتما تست کنید:
خودتان را معرفی کنید:
با دوست و فامیل صحبت کنید و مرتب تماس بگیرید، با شریک زندگی تان و خانواده صحبت کنید که خیلی می توانند به شما کمک کنند و بسیار مفید است. بیشتر حمایت را خانواده ی خودمان دارند.
نکات طلایی برای درمان ناباروری
استرس را کاهش دهید:
یکی از عوامل ناباروری استرس است، چه زن چه مرد استرس داشته باشند، ممکن است باردار نشوند. باید این استرس را حتما قبل از اقدام به بارداری خیلی کم کنید یا از بین ببرید.
ورزش کنید و یک رژیم غذایی سالم داشته باشید:
ورزش کردن مرتب حتی کم در طول زندگی باعث می شود به تناسب اندام برسید و بدنی سالم تر داشته باشید. که باعث می شود بر زندگی خود تمرکز داشته باشید.
سوالات متداول
چه زمانی یک زوج باید برای درمان ناباروری اقدام کنند؟
در مواردی که زوج بیشتر از یک سال برای بارداری اقدام می کنند ، از هیچ روش پیشگیری نیز استفاده نمی کنند و در کنار یکدیگر هم زندگی می کنند اما باز موفق به بارداری نشده اند باید برای رفع ناباروری به متخصص زنان مراجعه کنند.
در زمان مراجعه به پزشک چه اقداماتی صورت می گیرد؟
در ابتدا به بررسی سن زوجین و سپس سابقه بیماری ها و جراحی ها پرداخته می شود و مواردی مانند منظم بودن یا نبودن سیکل بارداری ، دردهای هنگام قاعدگی ، سندروم تخمدان پلی کیستیک و… بررسی می شود . در خانم هایی که قاعدگی های منظمی را دارند امکان بارداری بیشتر است.تست پاپ اسمیر از خانم گرفته می شود و دهانه رحم از نظر عفونت مورد بررسی قرار می گیرد . برای بررسی رحم و تخمدان نیز از سونوگرافی استفاده خواهد شد در برخی موارد نیز تست های هورمونی گرفته می شود و پس از اتمام این موارد برای درمان و انتخاب روش مناسب درمان پزشک به زوجین کمک می کند و برای روند درمان برنامه ریزی می کند.
در این آزمایشات نیاز به انجام آزمایشاتی هم توسط آقا می باشد؟
در همان مراجعه اول انجام یک اسپرموگرام نیز برای مرد ضروری می باشد که با توجه به نتایج آزمایش مشخص می شود که آیا نیاز به مراجعه به متخصص اورولوژی و انجام سایر آزمایشات اسپرم وجود دارد یا خیر.
نازایی را همیشه می توان درمان کرد؟
در تمام انواع ناباروری درمان وجود دارد اما گاها امکان موفقیت آمیز نبودن روند درمان ناباروری نیز وجود دارد.
آسان ترین روش درمان کدام است؟
آسان ترین مشکل در ناباروری مشکلاتی است که مربوط به تخمک گذاری می باشند. در این موارد اغلب خانم ها با مشکلاتی نظیر تخمدان کم کار و یا تخمدان مبتلا به پلی کیستیک مواجه می باشند که اغلب با تجویز داروهایی خاص این مشکلات و مصرف داروها توسط خانم ، چندین تخمک آزاد می شود و این مشکل به راحتی حل می شود.
در این نوع از ناباروری و درمان اغلب اوقات نتیجه موفقیت آمیز می باشد و اگر غیر از این باشد پزشک به بررسی بیشتر درباره رحم و تخمدان و لوله های رحم می پردازد.
در مواردی که چسبندگی لوله در خانم وجود داشته باشد با روش هایی مانند هیستروسکوپی به درمان این مشکل می پردارند اما در مواردی که فقط یک لوله دچار چسبندگی شده باشد خانم می تواند با لوله سالم اقدام به بارداری کند.
علت های ناباروری اغلب مربوط به خانم می باشد یا آقا؟
با توجه به آمار بین 60 تا 70 درصد دلایل ناباروری مربوط به خانم ها و بین 30 تا 40 درصد موارد ناباروری نیز مربوط به آقایان می باشد البته ممکن است در یک زوج هم خانم و هم آقا دارای مشکلاتی باشند و ناباروری در اغلب اوقات فقط یک علت ندارد. مثلا ممکن است خانم هم دچار مشکل در تخمدان و هم مشکل در لوله های رحمی اش باشد. در مرد نیز همین امکان وجود دارد علت های ناباروری همیشه باید به طور دقیق بررسی و شناخته بشوند تا بتوان برای درمان صحیح اقدام و برنامه ریزی کرد.