آزمایش اسپرموگرام اولین آزمایشی است که برای تشخیص ناباروری در مردان انجام می شود و مایع منی بعد از انزال در آزمایشگاه جمع آوری می شود و میزان مایع منی و کمیت و کیفیت اسپرم بررسی می شود در صورت وجود مشکل در باروری اقدام به درمان نازایی می شود.
آمادگی لازم پیش از انجام آزمایش اسپرموگرام
در صورت تجویز آزمایش اسپرم توسط پزشک ، قبل از مراجعه به آزمایشگاه و انجام آزمایش باید شرایط لازم را داشته باشید:
باید یک هفته قبل از انجام آزمایش ، فعالیت جنسی و انزال داشته باشید نداشتن رابطه جنسی به مدت طولانی تعداد اسپرم را کاهش می دهد.
۳ تا ۶ روز قبل از انجام آزمایش ، نباید رابطه جنسی و انزال داشته باشید زیرا موجب افزایش تعداد اسپرم ها می شود.
چند روز قبل از آزمایش اسپرموگرام ، مصرف دخانیات ممنوع است و در صورت مصرف هرگونه دارو یا دخانیات باید به پزشک خود اطلاع دهید.
تمام شرایط لازم را پزشک یا آزمایشگاه در اختیار شما قرار می دهد تا رعایت کنید زیرا در نتایج آزمایش تاثیر دارند.
چگونگی انجام آزمایش اسپرموگرام
در آزمایشگاه ها یک ظرف دردار تمیز در اختیار مرد قرار داده می شود و به یک اتاق مخصوص می رود و سعی بر تحریک خود می کند سپس بعد از خودارضایی و انزال تمام مایع منی را در داخل ظرف ریخته و به آزمایشگاه تحویل می دهد.
اگر مرد به تنهایی نتواند انزال داشته باشد همسر به همراه او به اتاق مخصوص می رود و به او کمک می کند اما نباید دخول صورت گیرد زیرا در نتیجه تاثیر می گذارد .
اگر مرد بخواهد مایع منی را در منزل جمع آوری کند حتما باید تا یک ساعت بعد از انزال ظرف مایع منی را به دور از تابش نور مستقیم خورشید به آزمایشگاه تحویل دهد چون دمای مایع منی باید به دمای بدن نزدیک باشد می تواند ظرف را تا رسیدن به آزمایشگاه به بدن خود بچسباند.
همچنین بخوانید: آزواسپرمی چیست؟
نتایج آزمایش اسپرموگرام
در آزمایش اسپرم یا اسپرموگرام موارد زیر مورد بررسی قرار می گیرند:
۱. حجم مایع منی
۲ تا ۵ میلی لیتر مایع منی خارج شده در هر انزال طبیعی است کم یا زیاد بودن آن باعث مشکل در باروری می شود.
۲. زمان مایع شدن
مایع منی خارج شده در انزال به صورت ژله ای است و حدود ۲۰ تا ۳۰ دقیقه طول می کشد تا رقیق شود و به مایع تبدیل شود اگر این زمان طولانی تر شود ممکن است علت عفونت باشد.
۳. تعداد اسپرم ها
اگر تعداد اسپرم ها در هر میلی لیتر مایع منی ۲۰ میلیون یا بیشتر باشد طبیعی است اگر خیلی کم باشد باعث ناباروری می شود.
۴. مورفولوژی یا شکل اسپرم
شکل طبیعی اسپرم ها بررسی می شود اگر ۳۰ درصد اسپرم ها شکل طبیعی داشته باشند مشکلی در باروری به وجود نمی آید در صورتی که تعداد اسپرم های غیرطبیعی خیلی زیاد باشد باروری سخت می شود چون اسپرم هایی با شکل های غیرطبیعی نمی توانند در تخمک نفوذ کنند.
شکل طبیعی اسپرم ها بیضی است.
شکل اسپرم های غیرطبیعی
- دوسر
- دم کوتاه
- سر کوچک
- سر سوزنی
- دو دم
- سر گرد
۵. تحرک اسپرم
به طور طبیعی باید بیش از ۵۰ درصد از اسپرم ها قادر باشند بعد از یک ساعت از طریق ترشحات دهانه رحم خود را به تخمک برسانند اگر تعداد اسپرم هایی که نمی توانند شنا کنند بسیار زیاد باشند باروری سخت می شود.
برای اطلاعات بیشتر: درمان سریع کم تحرکی اسپرم
۶. Ph مایع منی
برای تشخیص اسیدی یا قلیایی بودن اسپرم است ph مایع منی باید ۱/۷ تا ۸ باشد بالا یا پایین بودن آن اسپرم را می کشد یا در تحرک و نفوذ اسپرم در تخمک مشکل ایجاد می کند.
۷. گلبول های سفید
باکتری و گلبول های سفید نباید در مایع منی وجود داشته باشد زیرا باعث عفونت می شود.
۸. سطح فروکتوز
فروکتوز یک نوع قند برای تامین انرژی لازم برای تحرک اسپرم ها است.
تعداد کم یا زیاد اسپرم غیرطبیعی است و ممکن است برای بررسی علت آن آزمایش های بیشتری تجویز شود .
مانند : تستوسترون ، هورمون لوتئینه کننده یا lh و پرولاکتین
و همچنین وجود بیماری های مربوط به بیضه هم می تواند در باروری مشکل ایجاد کند مانند اوریون که موجب کوچک شدن بیضه می شود
- ورم بیضه
- واریکوسل
- پرتودرمانی بیضه ها
- سندرم کلاین فلتر
چه کسانی نمی توانند آزمایش اسپرم دهند؟
اگر شرایط زیر را داشته باشید قادر به انجام آزمایش نخواهید بود زیرا در نتایج آزمایش تاثیر گذار است:
- مصرف داروهایی مانند سایمتیدین ، تستوسترون ، استروژن ، سولفاسالازین ، نیتروفورانتوئین
- مصرف قهوه، نوشابه ، الکل ، دخانیات ، مواد مخدر
- مصرف داروهای گیاهی
- تغییر در دمای مایع منی (سرد شدن)
- قرار گرفتن در معرض حرارت ، آفت کش ها و اسپرم کش ها
- نداشتن انزال بیشتر از یک هفته
- جمع آوری مایع منی با روشی غیر از خودارضایی
- کثیف بودن دست ها در هنگام انزال و جمع آوری مایع منی
- عدم استفاده از مواد چرب برای انزال