نقش هورمون ها در باروری و ناباروری بسیار موثر و دارای اهمیت است. تمامی هورمون های بدن خانم ها تاثیر مهمی بر باردار شدن یا ایجاد عدم باروری برای آن ها نقش دارند. با کوچکترین تغییرات هورمونی، ممکن است که فردی که دارای توانایی باروری است به مشکلات ناباروری دچار شود. در ادامه این مقاله با ما همراه باشید تا در مورد نقش هورمون ها در بارداری اطلاعات بیشتری کسب کنید.
نقش هورمون ها در بارداری چیست؟
هورمون‌ها در بارداری نقش های بسیار مهمی ایفا می‌کنند. این هورمون ها توسط غدد مختلف در بدن ترشح می‌شوند و وجود آن ها برای تنظیم فرایندهای مختلف در طول بارداری ضروری هستند. در زیر به برخی از مهمترین هورمون های مرتبط با بارداری اشاره خواهیم داشت و نقش آن‌ها را توضیح می‌دهیم.
- هورمون گنادوتروپین کوریونیک (hCG): این هورمون توسط جنین در حال توسعه تولید می‌شود و تشخیص بارداری با استفاده از آزمون بارداری را ممکن می‌سازد. همچنین، hCG به حفظ کارکرد بدن در بارداری کمک می‌کند و ترشح استروژن و پروژسترون را تحریک می‌کند.
- استروژن: استروژن یک گروه از هورمون های جنسی است که در طول بارداری تولید زیادی می‌شود. استروژن نقش مهمی در رشد و توسعه رحم، تقویت جداره رحم و جریان خون به رحم دارد. همچنین، استروژن بر روی بافت های دیگر نیز اثراتی دارد، از جمله رشد سینه ها و تحریک رشد مو.
- پروژسترون: این هورمون نقش مهمی در حفظ حاملگی دارد و به حفظ و تقویت جداره رحم، تهویه مناسب رحم و کاهش فعالیت عضلات رحم کمک می‌کند. پروژسترون همچنین نقش مهمی در بزرگی پستان‌ها برای شیردهی دارد.
- پرولاکتین: پرولاکتین هورمونی است که تولید آن در طول بارداری افزایش می‌یابد. این هورمون نقش اساسی در تدارک شیر مادر دارد و تولید و ترشح شیر را تحریک می‌کند.
- اکسی توسین: اکسی توسین یک هورمون پیشگیری شده است که در طول بارداری تولید می‌شود. این هورمون نقش مهمی در ایجاد انقباضات رحم و آغاز و تسریع فرایند زایمان دارد. همچنین، اکسی توسین در ترشح شیر پس از زایمان نیز نقش دارد.
نقش هورمون آنتی مولرین (AMH) در ناباروری
هورمون آنتی مولرین نقش مهمی در تشخیص و تعیین ناباروری دارد. آنتی مولرین در دستگاه تناسلی زنان توسط سلول‌های تخمکی که در تخمدان‌ها وجود دارند، تولید می‌شود. نقش AMH در ناباروری می‌تواند در دو زمینه مهم تاثیر بگذارد.
- تخمدان های کم فعالیت و کاهش تعداد تخمک ها: آنتی مولرین به عنوان یک نشانگر برای تخمدان های باقی مانده و تعداد تخمک ها عمل می‌کند. سطح این هورمون در خون می‌تواند نشان دهنده کیفیت و تعداد تخمک های باقی‌مانده در تخمدان‌ها باشد. سطح این هورمون می‌تواند به عنوان یک نشانگر قابل استفاده برای ارزیابی ناباروری و تخمک‌های باقی‌مانده در بانوان استفاده شود.
- تعیین و پیش‌بینی واکنش به درمان‌های ناباروری: سطح آنتی مولرین همچنین می‌تواند به عنوان یک پیش‌بینی گر برای واکنش به درمان‌های ناباروری مانند فرایندهای بالینی مانند تزریق هورمون‌ها (مانند هورمون‌های تنظیم کننده تخمک‌گیری) و فرایندهای بالینی مانند برنامه‌ریزی (IVF) استفاده شود.
برای اطلاعات بیشتر: درمان ناباروری به روش IUI یا تلقیح داخل رحمی
به طور کلی، سطح AMH می‌تواند به عنوان یک معیار بالینی برای ارزیابی کیفیت تخمک ها و تشخیص ناباروری در بانوان استفاده شود. با این حال، لازم به ذکر است که تشخیص ناباروری یا مشکلات تخمک گیری باید توسط پزشکان و متخصصان زنان تأیید شود و سطح آنتی مولرین تنها یکی از عواملی است که در این ارزیابی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
نقش هورمون تستوسترون در ناباروری زنان و مردان
هورمون تستوسترون در ناباروری زنان و مردان نقش مهمی دارد، اما در هر جنسیت تأثیر متفاوتی دارد. لذا، در ادامه به نقش آن در هر جنسیت به طور جداگانه می‌پردازیم.
هورمون تستوسترون در ناباروری زنان
در زنان، تستوسترون توسط تخمک های تولید شده در تخمدان‌ها و همچنین توسط غده آدرنال تولید می‌شود. سطح تستوسترون در زنان نرمال به طور طبیعی پایین تر از مردان است. اما در برخی موارد، سطح تستوسترون می‌تواند افزایش یابد و این موضوع می‌تواند به ناباروری زنان منجر شود. استفاده از برخی داروها مانند استروئیدها و داروهای ضد سرطان می‌تواند به افزایش سطح تستوسترون در زنان منجر شود.
برای اطلاعات بیشتر: آیا استفاده از دخانیات بر باروری تاثیر دارد؟
هورمون تستوسترون در ناباروری مردان
در مردان، تستوسترون نقش بسیار حیاتی در تولید و سلامتی اسپرم‌ها دارد. سطح تستوسترون نرمال در مردان باید در محدوده مناسبی قرار بگیرد تا تولید اسپرم به صورت صحیح صورت بگیرد. استفاده از مواد مخدر، مصرف الکل بالا، استرس شدید، کمبود ورزش و چاقی می‌توانند سطح تستوسترون را تحت تأثیر قرار داده و به ناباروری مردان منجر شوند.
تستوسترون از طریق تأثیر بر تولید اسپرم، کیفیت اسپرم و عملکرد تخمدان‌ها در زنان، نقش مهمی در ناباروری دارد. همچنین، مشکلات مرتبط با تستوسترون در هر جنسیت باید توسط پزشکان و متخصصان تشخیص داده شوند و درمان‌های مناسب صورت بگیرد.
هورمون استروژن چه نقشی در باروری دارد
هورمون استروژن نقش بسیار حیاتی در باروری زنان دارد. استروژن یک گروه از هورمون های تولید شده توسط تخمدان ها در زنان است، اما مقدار کمی نیز توسط غده آدرنال تولید می‌شود. در زیر نقش‌های مهم استروژن در باروری زنان را بررسی می‌کنیم.
- تنظیم تخمک گذاری: استروژن نقش اساسی در فرایند تخمک گذاری دارد. این هورمون تخمک ها را در تخمدان‌ها رشد و تکامل می‌دهد و همچنین فرایند انتخاب تخمک اصلی را تنظیم می‌کند. استروژن به عنوان یکی از مهمترین عوامل در تنظیم تخمک گذاری و افزایش تعداد تخمک های به کار رفته در هر دوره قاعدگی عمل می‌کند.
- تغذیه و رشد رحم: استروژن تأثیر بسیاری بر رشد و تغذیه رحم دارد. این هورمون باعث رشد لایه داخلی رحم (لایه لوتئال) می‌شود و برای پذیرش و پیوندن جنین به رحم بسیار اساسی است. همچنین، استروژن باعث افزایش خونرسانی به رحم می‌شود که منجر به بهبود احتمال بارداری می‌شود.
- تغذیه و بهبود لایه درونی رحم (لایه لوتئال): استروژن تغذیه لایه لوتئال رحم را تقویت می‌کند و آمادگی آن را برای پیوندن و رشد جنین بهبود می‌بخشد. این لایه لوتئال، جنین را دریافت کرده و برای رشد و تغذیه او بسیار حائز اهمیت است.
- تأثیر بر ترشح مخاط رحم: استروژن تأثیر زیادی بر ترشح مخاط رحم دارد. این هورمون باعث افزایش حجم و کیفیت مخاط رحم می‌شود. مخاط رحم حاوی عوامل محیطی مانند آنتی بادی ها و مواد مغذی است که برای حفظ و زنده ماندن اسپرم ها در داخل رحم ضروری است.
- تأثیر بر ساختار و عملکرد لوله های فالوپ: استروژن تاثیر قابل توجهی بر ساختار و عملکرد لوله های فالوپ (لوله‌هایی که تخمک از تخمدان به رحم حرکت می‌کنند) دارد. این هورمون باعث افزایش حرکت و تنظیم ترانسپورت تخمک در داخل لوله های فالوپ می‌شود، همچنین باعث افزایش ترشح مخاط در لوله ها می‌شود که برای انتقال تخمک به رحم ضروری است.
هورمون پرولاکتین بر بارداری اثر دارد؟
هورمون پرولاکتین نقشی مهم در باروری دارد. پرولاکتین یک هورمون تولید شده توسط غده هیپوفیز در مغز است و در سطح بالا در زنان باردار و پس از زایمان تولید می‌شود. در ادامه با نقش پرولاکتین در بارداری بیشتر آشنا شوید.
- پرولاکتین تاثیری بر فرایند تخمک گذاری دارد. سطوح بالای پرولاکتین ممکن است تخمک گذاری را متوقف کند یا تاخیری در تخمک گذاری ایجاد کند. بنابراین، در صورتی که سطوح پرولاکتین بالا باشد، ممکن است این عامل از باروری زنان تاثیر منفی بگذارد.
- پرولاکتین می‌تواند رشد تخمک ها را تحت تاثیر قرار دهد. سطوح بالای پرولاکتین باعث تغییر در تکامل و رشد تخمک ها شود و منجر به کاهش احتمال بارداری گردد.
- پرولاکتین می‌تواند تأثیری بر ساختار و عملکرد رحم و لوله های فالوپ داشته باشد. سطوح بالای پرولاکتین ممکن است باعث تغییر در ساختار و عملکرد این اعضا شود و ترشح مخاط رحم و انتقال تخمک به رحم را متأثر سازد.
نقش پروژسترون در بارداری
هورمون پروژسترون نقش مهمی در باروری زنان دارد که بهتر است آن ها را بشناسید.
- آماده سازی رحم برای پذیرش جنین: پروژسترون نقش کلیدی در آماده‌سازی رحم برای پذیرش جنین دارد. این هورمون باعث رشد لایه های داخلی رحم و تهویه مناسب رحم می‌شود، که این عوامل ضروری برای پذیرش و ثبت جنین در رحم هستند.
- حفظ بارداری: پروژسترون مهمترین هورمون بارداری است و در حفظ بارداری نقش دارد. در صورتی که سطوح پروژسترون ناکافی باشد، رحم قادر به حفظ جنین نمی‌باشد و ممکن است به ریسک سقط منجر شود.
- تنظیم دوره قاعدگی: پروژسترون در دوره قاعدگی نقش مهمی در تنظیم و تعادل هورمون های دیگر دارد. این هورمون به تنظیم تولید استروژن و تخمک گذاری کمک می‌کند و برای باروری زنان حائز اهمیت است.