هر زن سالمی که وارد دوره باروری می شود به طور متوسط هر ۲۸ روز یک بار خونریزی قاعدگی را تجربه می کند. پس از اولین قاعدگی در نوجوانی، مشاهده قاعدگی نامنظم و تاخیر در قاعدگی به مدت ۱۲ تا ۱۸ ماه و تا زمانی که تغییرات هورمونی منظم شود، طبیعی است. این مسئله در مورد زنان در شروع یائسگی نیز صدق می کند.
در دوران بلوغ که سطح هورمون‌های ترشح شده شروع به افزایش می‌کند یا دوره‌های یائسگی که شروع به کاهش می‌کند، بدن به یک دوره زمانی معین نیاز دارد تا به دوره جدید پزیود عادت کند. با این حال، در طول دوره باروری هر زن سالم، قاعدگی به طور متوسط در ۲۸ روز رخ می دهد.
طبق تقویم قاعدگی زنان، خونریزی قاعدگی که به طور منظم در فواصل ۲۱ تا ۳۵ روزه دیده می شود، حدود ۵ تا ۷ روز طول می کشد. تعویض حدود ۴ تا ۵ پد در روز در این مدت طبیعی است.
اگر سیکل قاعدگی که از فردی به فرد دیگر متفاوت است کمتر از ۲۱ روز است، در حالی که اگر خونریزی قاعدگی در ۳۶ روز و سیکل های کمتر اتفاق بیفتد، قاعدگی نادر نامیده می شود. برای اینکه چرخه قاعدگی به طور منظم انجام شود، قسمت های مختلف بدن باید هماهنگ عمل کنند.
مشکل در یک یا چند منطقه منجر به شکل گیری قاعدگی نامنظم می شود. قبل از پاسخ به این سوال متداول که علت پریود نامنظم چیست، لازم است بدانیم خونریزی قاعدگی و پریود نامنظم چیست.
پریود نامنظم چیست؟
به حالت زودتر یا دیرتر پریود شدن افراد، پریود نامنظم می گویند. عملکرد هیپوتالاموس، هیپوفیز، تخمدان و رحم نقش مهمی در شکل گیری چرخه قاعدگی دارد. چرخه قاعدگی که از اولین خونریزی در نوجوانی تا یائسگی هر ماه به طور منظم تکرار می شود، هر ۲۱ تا ۳۵ روز یکبار و به عبارت دیگر به طور متوسط هر ۲۸ روز یکبار اتفاق می افتد.
برای تشخیص قاعدگی نامنظم باید تعداد روزهای بین اولین روز خونریزی قاعدگی و اولین خونریزی مشاهده شده در پریود بعدی را مشخص کرد. در صورت وجود خونریزی در فاصله کمتر از ۲۱ روز و بیش از ۳۵ روز، می توان به این نتیجه رسید که شما مبتلا به قاعدگی نامنظم شده اید.
علاوه بر این، عدم وجود خونریزی در ۳ دوره یا بیشتر، خونریزی کمتر یا بیشتر از حد طبیعی و خونریزی خارج از دوره قاعدگی نیز پریود نامنظم محسوب می شود.
- اختلالاتی که بر چرخه قاعدگی تأثیر می گذارد به شرح زیر است:
- هیپرمنوره: بیش از مقدار طبیعی خونریزی قاعدگی
- هیپومنوره: خونریزی کمتر از حد طبیعی
- منومتروراژی: خونریزی بیش از حد در فواصل نامنظم
- منوراژی: طولانی شدن دوره قاعدگی
- متروراژی: خونریزی قاعدگی نامنظم
- الیگومنوره: دو سیکل قاعدگی بیش از ۳۵ روز
- پلی منوره: دو دوره قاعدگی کمتر از ۲۱ روز
علت قاعدگی نامنظم چیست؟
قاعدگی نامنظم عارضه ای است که دلایل زیادی دارد و از فردی به فرد دیگر متفاوت است. در بسیاری از شرایط مختلف مانند پریود نامنظم ، یائسگی، دیابت، افسردگی، سیگار کشیدن، حاملگی خارج از رحم، کیست تخمدان، فیبروم رحم، پولیپ، سرطان رحم و تخمدان و رشد بیش از حد رحم دیده می شود.
در صورت کم کاری تیروئید که به ترشح ناکافی هورمون های تیروئید معروف است و پرکاری تیروئید که به عنوان ترشح بیش از حد هورمون تیروئید تعریف می شود نیز می تواند باعث بی نظمی در قاعدگی شود.
وزن کم بدن از جمله عواملی است که بر عملکرد تولید مثل و تخمک گذاری تأثیر منفی می گذارد و در نتیجه یکی از علل بی نظمی قاعدگی است. برخی از داروهای پزشکی و گیاهی که به طور مرتب مصرف می شوند، به ویژه قرص های ضد بارداری ، باعث اختلال در چرخه قاعدگی می شود.
یائسگی زودرس، برخی بیماری های مزمن، ورزش های سنگین، اختلالات انعقادی، افزایش و کاهش سریع وزن، بیماری های کبد و کلیه، تغییرات ناگهانی آب و هوا و محیطی از جمله علل قاعدگی نامنظم هستند. علاوه بر این، تغذیه نامتعادل و استرس از جمله عوامل اصلی اختلال در چرخه قاعدگی است. استرس می تواند تعادل هورمونی را بر هم بزند که باعث بی نظمی قاعدگی می شود.
قاعدگی نامنظم چگونه تشخیص داده می شود؟
سابقه پزشکی بیماری که با شکایت قاعدگی نامنظم به پزشک مراجعه کرده است ، بررسی می شود. فاصله خونریزی قاعدگی، مدت و میزان خونریزی مورد سوال قرار می گیرد. پس از معاینه نکولوژیک، رحم با سونوگرافی و در صورت لزوم هیستروسکوپی به طور دقیق معاینه می شود.
در صورت مشکوک بودن به سرطان دهانه رحم، آزمایش و در صورت لزوم بیوپسی از رحم انجام می شود تا احتمال سرطان رحم بررسی شود. با آزمایش پروژسترون ، تخمک گذاری بررسی می شود. در صورت وجود آدنومیوز مشکوک، تصویربرداری دقیق با MR انجام می شود. علاوه بر این، ناهنجاری های احتمالی در سطح هورمونی با آزمایش های دقیق آزمایشگاهی انجام می شود.
بررسی می شود که آیا مشکل انعقاد خون وجود دارد یا خیر. هیپوتالاموس، هیپوفیز، تخمدان و رحم که در شکل گیری چرخه قاعدگی سالم نقش دارند، بررسی می شوند. در معاینات رادیولوژیکی و آزمایشگاهی، عامل ایجاد پریود نامنظم مشخص می شود.
خونریزی قاعدگی چیست؟
قاعدگی که با دوره بلوغ شروع می شود، وضعیتی است که به طور متوسط هر ۲۸ روز یک بار تا دوره یائسگی رخ می دهد. هر خانمی که در دوره باروری است، دوره قاعدگی منظمی خواهد داشت. برای اینکه خونریزی قاعدگی هر ماه و در فواصل منظم اتفاق بیافتد، بسیاری از اندام های بدن باید وظایف خود را به درستی انجام دهند. ناحیه هیپوتالاموس در مغز غده هیپوفیز را برای ترشح هورمون های FSH و LH تحریک می کند.
با افزایش سطح هورمون در خون، فولیکول های تخمک در ذخیره تخمدان تحریک می شوند. به این ترتیب فرآیند بلوغ و ترک خوردن تخم‌ها آغاز می‌شود. فولیکولی که تخمک ها در آن قرار دارند، همراه با ترک خوردن تخمک، هورمون استروژن ترشح می کند. با ترشح استروژن، آندومتر که به عنوان دیواره داخل رحمی شناخته می شود، برای بارداری احتمالی ضخیم تر می شوند.
اگر تخمک که از لوله های فالوپ به سمت رحم حرکت می کند، با اسپرم ملاقات نکند، ترشح استروژن کاهش می یابد و تولید پروژسترون افزایش می یابد. این تغییرات هورمونی باعث ریزش بافت داخل رحم می شود. بافت ریخته شده از رحم از مسیر واژن خارج می شود و در نتیجه خونریزی قاعدگی رخ می دهد. برای اینکه چرخه قاعدگی به طور منظم رخ دهد، این روند به طور متوسط هر ۲۸ روز تکرار می شود.
پریود نامنظم چگونه درمان می شود؟
اگرچه پریود نامنظم که یک یا دو بار در سال طبیعی تلقی می شود، بی نظمی هایی که بیش از این حد اتفاق می افتد نیاز به مراجعه به متخصص زنان دارد. بنابراین معاینه منظم دوره پریود از دوران نوجوانی که اولین دوره قاعدگی است بسیار اهمیت دارد. علاوه بر این، مدت و میزان خونریزی قاعدگی باید کنترل شود. برای تعیین روش درمانی مناسب باید عامل ایجاد قاعدگی نامنظم مشخص شود.
پس از معاینه دقیق رادیولوژی و آزمایشگاهی، روش درمانی مناسب تعیین می شود. در صورت وجود کیست تخمدان و پولیپ یا فیبروم در دهانه رحم یا داخل رحم، هیستروسکوپی لاپاراسکوپی انجام می شود. موارد قاعدگی نامنظم که خارج از این نوع عوامل است، بیشتر به دلیل بی نظمی هورمونی ایجاد می شود. در چنین مواردی تعادل هورمونی برقرار می شود و با مصرف قاعدگی نامنظم برطرف می شود. برای داشتن زندگی سالم، معاینات منظم را فراموش نکنید.
آیا قاعدگی نامنظم از بارداری جلوگیری می کند؟
قاعدگی نامنظم می تواند به دلایل مختلف رخ دهد. هر بی نظمی قاعدگی مانع بارداری نمی شود. با این حال، برخی از بیماری هایی که باعث پریود نامنظم می شوند می توانند در بارداری اختلال ایجاد کنند. برای زنانی که قاعدگی نامنظم دارند، مشورت با پزشک متخصص زنان و معاینات دقیق مفید خواهد بود.
قاعدگی نامنظم چه ضررهایی دارد؟
قاعدگی نامنظم می تواند با خونریزی بیش از حد همراه باشد و باعث کم خونی شود. افراد مبتلا به کم خونی؛ به سرعت خسته می شوند، ممکن است در تمرکز مشکل داشته باشد.
در مواردی که پریود نامنظم به دلیل سندرم تخمدان پلی کیستیک است، ممکن است سندرم های متابولیک مانند دیابت در بیمار ایجاد شود.
چه چیزی برای پریود نامنظم مفید است؟
برخی از روش های کاربردی و آسان که می تواند برای بی نظمی قاعدگی مفید باشد.
۱. انجام یوگا:
مطالعاتی وجود دارد که نشان می دهد یوگا به بازیابی سطوح هورمونی که باعث بی نظمی می شود کمک می کند. علاوه بر این، یوگا در کاهش درد و ناراحتی دوران قاعدگی و آرام کردن حالات روحی مانند افسردگی و اضطراب در دوران قاعدگی موثر است.
۲. داشتن وزن مناسب:
اضافه وزن یا کم وزنی می تواند باعث پریود نامنظم شود. شما می توانید با حفظ وزن خود در محدوده مناسب، خطر قاعدگی نامنظم را کاهش دهید.
۳. ورزش کردن:
ورزش منظم، با کمک به حفظ وزن به منظم نگه داشتن دوران قاعدگی کمک می کند. همچنین می تواند درد در دوران قاعدگی را کاهش دهد.
۴. مصرف زنجبیل:
اگرچه مطالعات کافی در این مورد وجود ندارد، اما گفته می شود که زنجبیل برای بی نظمی قاعدگی مفید است.
۵. استفاده از دارچین:
در تنظیم دوران قاعدگی و در درمان PCOS موثر است.
۶.مصرف ویتامین :
مصرف ویتامین های مورد نیاز روزانه بدن می تواند پریود شما را تنظیم کند. به خصوص در کمبود ویتامین D، بی نظمی قاعدگی دیده می شود. ویتامین D را می توان با کمک نور خورشید و مواد غذایی مانند شیر، لبنیات و غلات تامین کرد.
۷. نوشیدن سرکه سیب:
نوشیدن روزانه ۱۵ گرم سرکه سیب در بیماران مبتلا به درمان تنبلی تخمدان و اختلالات قاعدگی موثر است.
۸. مصرف آناناس:
مصرف آناناس برای کنترل قاعدگی نامنظم مفید است. به لطف برخی از آنزیم های موجود در آن، می تواند علائمی مانند سردرد و گرفتگی قبل از قاعدگی را تسکین داد.