تخمدان پلی کیستیک یا سندرم PCOS که به اصطلاح عوام تنبلی تخمدان گفته می شود، یکی از بیماری های شایع در بین زنان و دختران نوجوان به شمار می آید. در این مقاله به درمان تنبلی تخمدان میپردازیم. جهت کسب اطلاعات بیشتر مقاله را تا انتها مطالعه کنید
تبنلی تخمدان یک بیماری ژنتیکی است . در سیکل تخمک گذاری هر ماه حدود ۵-۶ فولیکول شروع به رشد می کنند و در نهایت یکی از آن ها بزرگ می شود و آن فولیکول بزرگ شده فاکتورهای مهارکننده برای مابقی فولیکول ها می فرستد و فولیکول های ریز دیگری که در اطراف آن در حال بزرگ شدن هستند، را از بین می برد و کوچک نگه می دارد .
علت درمان تنبلی تخمدان
علت تنبلی تخمدان هنوز شناخته شده نیست. تنبلی تخمدان گاهی به طور خانوادگی دیده میشود. اگر کسی از بستگان شما (مادر، خاله یا عمه، خواهر) دچار PCOS است، احتمال ابتلای شما به تنبلی تخمدان بیشتر است.
علائم تخمدان پلی کیستیک در ارتباط با سطح هورمونی غیرعادی است. هورمونها پیامآوران شیمیایی هستند که اعمال بدن را کنترل میکنند. تستوسترون هورمونی است که توسط تخمدانها تولید میشود.
زنان مبتلا به pcos سطح تستسترون بالاتری نسبت به زنان طبیعی دارند .
انسولین هورمونی است که سطح گلوکز (نوعی قند) را در خون تنظیم میکند. اگر شما PCOS داشته باشید، بدن شما ممکن است به هورمون انسولین پاسخ ندهد (که به عنوان مقاومت به انسولین شناخته میشود)، بنابراین سطح گلوکز بالاتر است. برای جلوگیری از افزایش سطح گلوکز، بدن شما انسولین بیشتری تولید میکند. سطح انسولین بالا ممکن است منجر به افزایش وزن، پریود نامنظم، نازایی و افزایش سطح تستوسترون گردد.
علائم بالینی تخمدان پلی کیستیک
در حالت طبیعی زنانی که به این بیماری مبتلا نیستند و سالم اند مقداری هورمون مردانه در خون آن ها وجود دارد، اما این میزان نسبت به مردان خیلی کمتر است . حال در مواردی که تنبلی تخمدان به وجود می آید سطح این هورمون از حالت طبیعی بالاتر می رود، حتی اگر نسبت به مردان پایین باشد اما برای زنان بالا است و علائم خود را نشان می دهد که عبارت است از :
• افزایش تدریجی موهای صورت
• رشد موهای زائد و ضخیم در نواحی پشت لب و چانه(هیرسوتیسم)
• ضخیم شدن موهای بدن
در نواحی خاصی افزایش مو اتفاق می افتد. به طور مثال: در نواحی چانه، صورت، دور سینه ها، ناف و زیر ناف، تحت تاثیر هورمون مردانه دچار زیاد شدن، ضخیم شدن و سیاه تر شدن مو ها می شوند. زنان تحت تاثیر افزایش هورمون مردانه دچار ریزش مو می شوند . حتی گاهی اوقات همانند مردان نمای مردانه پیدا کرده و دچار کچلی مردانه و ریزش مو در نواحی شقیقه ها و وسط سر می شوند . لازم به ذکر است، این موارد در زمان تنبلی تخمدان شدید برای زنان اتفاق می افتد.
همچنین هورمون های مردانه سبب چرب شدن سطح پوست، جوش های سر سیاه و آکنه و اضافه وزن در فرد می شود .
مقاومت به انسولین در فرد بالا می رود و سبب می شود تا فرد به بیماری دیابت مبتلا شود. همچنین سبب می شود تا چربی خون در فرد افزایش می یابد .
در نهایت به دلیل اینکه تخمک گذاری به درستی در فرد انجام نمی شود و بسته به شدت بیماری ممکن است فرد دچار اختلال باروری و یا حتی نازایی شود و برای بارداری نیاز به درمان پیدا کند .
به دلیل اینکه تخمک های خوبی آزاد نمی شود، سیکل های قاعدگی نامرتب می شود و مدت زمان فاصله سیکل های قاعدگی طولانی است و حتی در مواردی ممکن است فرد در صورت عدم مصرف دارو حدود ۶ – ۷ ماه پریود نشود .
این بسیار برای فرد خطرناک است و به خاطر اینکه تحت تاثیر هورمون آندومتر داخل رحم ریزش نمیکند . و همین امر سبب شده تا احتمال ابتلا به سرطان رحم در سنین ۴۰ – ۵۰ سالگی در زنانی که به بیماری تنبلی تخمدان مبتلا هستند و سیکل های قاعدگی نامنظم دارند افزایش یابد .
علائم بالینی تخمدان پلی کیستیک بسته به شدت بیماری از طیف خفیف تا شدید متغیر است . لذا انتظار نداشته باشید تمامی علائم در یک فرد ظاهر شود بسته به فعالیت تخمدان علائم بیماری متفاوت است . گرفتن شرح حالی از وضعیت شخص به تشخیص بیماری کمک می نماید .
درمان تنبلی تخمدان
بیماری تنبلی تخمدان درمان قطعی ندارد. به دلیل اینکه این بیماری زمینه ژنتیکی دارد، نمی توان ژن تخمدان را تغییر داد تا همانند تخمدان های سالم شروع به فعالیت و تخمک گذاری نماید . ولی درمان علامتی است، بدین معنا که با توجه به تشخیص مشکل فرد، درمان انجام می شود.
در صورتی که فرد مشکل در سیکل قاعدگی داشته باشد درمان دارویی صورت می گیرد . در صورتی که فرد مشکل ریزش مو یا پرمویی( هیرسوتیسم) داشته باشد مصرف داروهای ضد هورمون مردانه به بیمار کمک می کند تا بهبود یابد. اما اگر بیمار مشکل نازایی داشته باشد درمان ناباروری برای فرد شروع می شود و تحریک تخمک گذاری انجام می شود تا تخمک بارور شود .
اولین و مهمترین قدم در درمان، تغییر شیوه زندگی ، ورزش و اصلاح رژیم غذایی است و حتما به این اشخاص باید گفت که این بیماری تا به آخر عمر همراه شماست اما شدت بیماری متغیر می باشد و نمی توان به طور کامل درمان نمود. پس به تمامی این افراد توصیه می شود تا سبک زندگی خود را تغییر دهند.
داشتن تغذیه مناسب، انجام فعالیت های ورزشی و استرس کم تاثیر بسزایی بر روی وضعیت بیماری این افراد می گذارد . زیرا ورزش کردن سبب می شود تا فرد دچار چاقی و اضافه وزن نشود . افراد مبتلا به بیماری PCO باید از مصرف غذاهای حاوی مواد قندی بپرهیزند تا مبتلا به بیماری دیابت نشوند و تمامی این موارد می تواند به بهبود عملکرد تخمدان تاثیر بسزایی دارد.
پس سبک زندگی برای این بیماران بسیار مهم می باشد و به این بیماران توصیه می شود تا در سنین پایین ازدواج کنند و در اولین فرصتی که دارند، اقدام به بارداری کنند و این افراد نباید زمان بارداری را به تعویق اندازند زیرا زمینه تنبلی تخمدان در آن وجود داشته و هر چه باردار شدن در این افراد به تعویق افتد، احتمال مشکلات باردار شدن در آن ها افزایش می یابد.
بیشتر بخوانید : کیست تخمدان
افراد مبتلا به بیماری تنبلی تخمدان باید تحت کنترل باشند و با پزشک خود در تماس باشند و از پزشک خودنباید انتظار معجزه داشته باشند که با مصرف چند دوره قرص جلوگیری خوب نشدن یک درمان دیگر را شروع کنند یا پزشک خود را تغییر دهند بلکه بهتر است تحت نظر یک پزشک متخصص قرار بگیرند و در درمان خود صبور باشند و مدام به فکر تغییر درمان خود نباشند .
خیلی از افرادی که مشکل تنبلی تخمدان خفیف دارند، زمانی که سبک زندگی خود را تغییر می دهند و استرس محیطی را دور می کنند و رژیم غذایی مناسب دارند و به فعالیت های ورزشی ادامه می دهند نیاز به مصرف داروهای هورمونی در این افراد کمتر است و حتی ممکن است برخی از این افراد را بدون درمان تنها تحت نظر گرفت و زمانی که علامت ها برگشتند به درمان علامت ها پرداخت .
درمان تنبلی تخمدان در دختران نوجوان
اکثر بیماران دختران نوجوانی هستند که به این بیماری مبتلا هستند و به مادران توصیه می شود که در دو سال ابتدایی رسیدن به سن بلوغ، خیلی انتظار نمی رود که سیکل های قاعدگی خیلی منظم و به موقع باشد، اما بعد از دو سال زمانی که متوجه شدید دخترتان دچار پرمویی یا اضافه وزن شده است حتما باید دختران خود را نزد متخصص زنان ببرید، قبل از آنکه این علائم بیشتر از پیش شود، تحت درمان تنبلی تخمدان قرار گیرد.
افراد مبتلا به بیماری تنبلی تخمدان باید همیشه تحت نظر متخصص زنان باشند تا درمان های علامتی صورت گیرد و با شروع علائم بیماری همچون اضافه وزن، ریزش مو و یا پرمویی اقدام به درمان کنند تا از پیشرفت بیماری پیشگیری شود.
درمان زودهنگام و به موقع پیشرفت بیماری را کاهش میدهد و این به نفع بیمار است و در نتیجه هدف اولیه ما دختران نوجوانی هستند که در سن پایین با علائم مشکلات سیکل قاعدگی مواجه هستند و درمان در این زمان هرچه سریع تر صورت گیرد .
پیشگیری قبل از درمان تنبلی تخمدان
راهی برای پیشگیری از ابتلا به این بیماری وجود ندارد این بیماری زمینه ژنتیکی دارد، ولی می توانیم از ایجاد علائم بیشتر پیشگیری نماییم.
افرادی که مبتلا به بیماری تنبلی تخمدان هستند، باردار شدن باعث می شود تا تخمدان ها به حالت اولیه بازگردند و دیده شده تخمدان های بیمار تا چند سال بعد به خوبی فعالیت می کنند و حالت تنبلی را ندارند و به همین دلیل اعتماد به نفس را به دختران خود بدهید و مواظب باشید تا علائم آن پیشرفت نکند و به پزشک خود اعتماد کنید و با آن همیشه در ارتباط باشید تا بتوانید جلوی پیشرفت علائم این بیماری را بگیرید .
چگونه سندرم PCOS تشخیص داده میشود؟
خانمهای دچار PCOS اغلب علائم و نشانههای متفاوتی دارند و گاهی این علائم و نشانهها دایمی نیستند. این موضوع ممکن است تشخیص PCOS را مشکل سازد.
وقتی شما هر کدام از دو علامت زیر را داشته باشید، تشخیص گذاشته میشود:
- پریودهای نامنظم یا با فاصله زیاد، یا عدم پریود
- افزایش موهای صورت و بدن بیشاز حد عادی نسبت به قبل خودتان و یا آزمایشخونی که افزایش سطح تستوسترون را بالاتر از حد عادی نشان میدهد.
- سونوگرافی که تخمدانهای پلیکیستیک را نشان میدهد.
وقتی یک تشخیص گذاشته میشود، ممکن است به یک متخصص زنان یا یک متخصص غدد ارجاع داده شوید.
بیشتر بخوانید : درمان نازایی
سندرم PCOS چه اهمیتی در سلامت طولانی مدت دارد؟
اگر PCOS هستید در معرض خطر بیشتری از ابتلا به بیماریهای زیر هستید که سلامت بلند مدت شما را تحت تأثیر قرار میدهد:
مقاومت به انسولین و دیابت: اگر قند خونتان در حد نرمال باقی نماند، ممکن است به دیابت منجر گردد. گاهی از هر ۱۰ خانم ۱ یا ۲ نفر (۲۰-۱۰%) مبتلا به دیابت میشوند. عدم درمان به اورگانهای بدن آسیب خواهد رساند.
اگر PCOS دارید، در صورت داشتن موارد زیر خطر ابتلا به دیابت در شما بیشتر خواهد بود:
- بیش از ۴۰ سال دارید
- وابستگان مبتلا به دیابت دارید
- سابقه ابتلا به دیابت حاملگی داشتهاید
- چاقی مفرط دارید ( BMI بالای ۳۰)
اگر تشخیص دیابت در شما قطعی است، به شما رژیم غذایی و شاید دارو یا انسولین تزریقی داده خواهد شد.
فشار خون بالا: خانمهای مبتلا به PCOS بیشتر دچار افزایش فشار خون میشوند که فشار خون بالا ممکن است منجر به مشکلات قلبی گردد و باید درمان شوند.
بیماری قلبی در ادامه زندگی: ابتلا به بیماری قلبی در ارتباط با بیماریهایی همچون دیابت و فشار خون بالا است. اگر کلسترول بالا دارید، ممکن است به شما توصیه شود که برای کاهش خطر مشکلات قلبی دارو مصرف کنید. اگر تصمیم به بارداری دارید، درمورد استفاده از استاتینها باید مشورت خاص بگیرید.
سرطان: با پریود نشدن در هر ماه (کمتر از ۳ پریود در سال)، آندومتر (لایه داخلی رحم) میتواند ضخیم شود و این ممکن است منجر به سرطان آندومتر در تعداد کمی از زنان گردد.
با استفاده از هورمون پروژسترون شیوههای مختلفی برای حفاظت از لایه داخلی رحم وجود دارد. پزشک درمورد گزینههای مختلف با شما صحبت خواهد کرد. این گزینهها ممکن شامل مصرف یک دوره پنج روزه پروژسترون هر سه یا چهار ماه یکبار باشد. بسته به این هستند که شما در حال حاضر تصمیم به بارداری دارید یا نه دارو تجویز میشود.
PCOS احتمال ابتلا به سرطان سینه، دهانه رحم یا تخمدان را افزایش نمیدهد.
افسردگی و تغییرات خلقی: علائم PCOS ممکن است بر روی اینکه چطور خودتان را میبینید و فکر میکنید که دیگران چگونه شما را میبینند تأثیر بگذارد. همچنین ممکن است اعتماد به نفس شما را پایین بیاورد.
خروپف کردن و خواب آلودگی در تمام طول روز: PCOS ممکن است به خستگی و خواب آلودگی در طی روز منجر گردد. همچنین با خروپف کردن همراه است.
بیشتر بخوانید : جراحی لابیاپلاستی
چه کارهایی برای کاهش خطرات سلامتی در طولانی مدت می توان انجام داد؟
شیوه زندگی سالمی داشته باشید.
راههای اصلی برای کاهش خطر کلی مشکلات سلامتی در دراز مدت اینها هستند:
- رژیم غذایی متعادل و سالمی را در پیش بگیرید. این رژیم باید شامل میوه و سبزیجات و غذای کامل (مثل نان سبوسدار، غلات و حبوبات، برنج قهوهای، پاستای گندم کامل)، گوشت کمچربی، ماهی و مرغ باشد. باید شکر، نمک، کافئین و الکل را کاهش دهید.
- به طور منظم غذا بخورید، به خصوص صبحانه
- به طور منظم ورزش کنید (۳۰ دقیقه حداقل سهبار در هفته).
پزشک داخلی اطلاعات کاملی را در مورد تغذیه با یک رژیم سالم و ورزش، در اختیارتان قرار خواهند داد.
نگه داشتن وزن در حد نرمال باید هدفتان باشد (BMI بین ۱۹ تا ۲۵). BMI اندازهگیری نسبت وزن به قد است.
اگر اضافه وزن دارید، کاهش وزن و حفظ وزن جدیدتان میتواند به شما کمک کند. اگر چاق هستید (BMI بالاتر از ۳۰)، در مورد روشهای کاهش وزن، از قبیل داروهای کاهش وزن، با پزشک داخلیتان و داروساز مشورت کنید.
بیشتر بخوانید : درمان افتادگی رحم
مزایای کاهش وزن عبارتند از:
- کاهش احتمال ابتلا به مقاومت به انسولین و ابتلا به دیابت
- کاهش احتمال ابتلا به مشکلات قلبی
- کاهش احتمال ابتلا به سرطان رحم
- پریودهای منظمتر
- افزایش احتمال باردار شدن
- کم شدن آکنه و کاهش رویش موهای زاید
- بهبود خلق و خو و اعتماد به نفس
به زنان بالاتر از ۴۰ سال مبتلا به PCOS، باید توصیه شود که سالیانه یک آزمایش قند خون برای بررسی علائم دیابت بدهند. اگر چاق هستید (BMI بالاتر از ۳۰)، یا سابقه خانوادگی دیابت دارید، ممکن است آزمایش دیابت زودتر از ۴۰ سالگی به شما توصیه شود.
اگر مدت طولانی پریود نشدهاید (بیشتر از ۴ ماه)، باید پزشکتان را ببینید. ممکن است به شما آزمایشهایبیشتر از قبیل سونوگرافی توصیه شود.
با پزشکتان در مورد اینکه چند وقت یکبار فشار خونتان را باید کنترل کنید و اینکه آیا باید آزمایش خون برای کلسترول انجام دهید، مشورت کنید.
آیا درمانی تنبلی تخمدان وجود دارد؟
هیچ درمانی برای PCOS وجود ندارد. هدف درمانهای پزشکی مدیریت و کاهش علائم و نتایج PCOS است. هیچ دارویی به تنهایی برتری را نسبت به تغییر شیوه زندگی سلامتی (کاهش وزن و ورزش) نشان نداده است.
بسیاری از زنان مبتلا به PCOS علائم و خطرات دیر هنگام در رابطه با سلامتیشان را بدون هیچ مداخله دارویی با موفقیت کنترل میکنند. آنها این کار را با خوردن رژیم غذایی سالم، ورزش منظم و حفظ شیوه زندگی سالم انجام میدهند.
درمان تنبلی تخمدان چگونه صورت می گیرد؟
در افراد مبتلا به بیماری تخمدان پلی کیستیک آن فولیکول های بزرگ شده به هر علتی نمی توانند به درستی فعالیت خود را انجام دهند و قادر نخواهند بود تخمک گذاری خوبی داشته باشند و هم اینکه نمی توانند فاکتورهای مهار کننده را به خوبی برای فولیکول های اطرافش القا نماید و آن ها را از رشد باز نگه دارند .
در نتیجه هر ماه چند فولیکول به صورت نیمه، رشد کرده و بزرگ می شوند و این نوع فولیکول ها تخمک گذاری خوبی نداشته و کاملا از بین نمی روند . از این رو در طول سالیان متمادی هر ماه که چند تا فولیکول ریز روی سطح تخمدان باقی می ماند، که از حالت عادی بزرگ تر اند . در این زمان سطح پوسته تخمدان یا کورتکس تخمدان پر از فولیکول های ریز می شود .
.
زمانی که فردی به بیماری تخمدان پلی کیستیک مبتلا باشد، در نمای سونوگرافی در سطح تخمدان یک حالت گردنبندی از فولیکول های ریز در اطرافش دیده می شود و به همین دلیل است که این بیماری را تخمدان پلی کیستیک می نامند.( هر تخمدان ۱۲ عدد یا بیشتر فولیکول۲-۹ میلیمتری دارد.
تنبلی تخمدانو میتونید به کلی درمان کنید کسی داشته باشه تا چه سنی بهتره اقدام به بارداری کنه؟
باید معاینه بشید
با داشتن یه فرزند الان تنبلی تخمدان دارم و باردار نمیشم.
باید چیکار کنم؟
سلام وقت بخیر
باید بررسی شود و تحت درمان قرار بگیرید تا کنترل شود و بعد باردار شوید.