فهمیدن این که باردار هستید احساسات زیادی نیز به همراه خود می آورد. بسته به شخص و شرایط فرد، این موارد احساسی ممکن است شامل شوک، خوشبختی و حتی شاید کمی ترس از چیزهای ناشناخته باشد. و اگر یک بیماری دارید، مانند کم کاری تیروئید، ممکن است از خود بپرسید که چگونه می تواند بر بارداری و کودک شما تأثیر بگذارد. آیا خطرات و عوارضی نیز وجود دارد؟ آیا کاری می توانید برای اطمینان از سلامتی خود و کودک خود انجام دهید؟
کم کاری تیروئید چیست؟
تیروئید غده ای پروانه ای شکل در قاعده گردن است و بخشی از سیستم غدد درون ریز بدن است که گروهی از غدد تولید کننده هورمون هایی هستند که بسیاری از عملکردهای بدن را تنظیم می کنند، از جمله :
- متابولیسم
- خواب
- عملکرد جنسی
- چرخه قاعدگی
- حالت
- ضربان قلب
- هضم
- دمای بدن
هنگامی که تیروئید به اندازه کافی هورمون تولید نمی کند، این بیماری کم کاری تیروئید (به عنوان تیروئید کم کار نیز شناخته می شود) نامیده می شود. در حالی که این بیماری قابل درمان است، اما این بیماری هیچ درمان دائمی ندارد.
دلایل کم کاری تیروئید در بارداری
دلایل مختلفی برای کم کاری تیروئید وجود دارد که بیشتر آن ها شامل یک بیماری زمینه ای سلامتی یا انواع خاصی از درمان های پزشکی هستند. شایع ترین علل این بیماری عبارتند از:
- تیروئیدیت
تیروئیدیت، التهاب تیروئید است. در ابتدای این بیماری، تیروئید مقدار زیادی هورمون ترشح می کند. با این حال، بعد از چند هفته یا ماه، هورمون های غده شروع می شود و در نتیجه کم کاری تیروئید ایجاد می شود.
- اختلالات خود ایمنی
در حالی که کم کاری تیروئید ممکن است در نتیجه انواع مختلف اختلالات خود ایمنی باشد، مهم ترین عامل آن بیماری هاشیموتو یا بیماری گراو است و این شرایط باعث می شود سیستم ایمنی بدن به طور خاص به غده تیروئید حمله کند.
- پرتو درمانی
این مسئله در صورت تحت درمان بودن سرطان هایی که در سر و گردن قرار دارند، بیشتر اتفاق می افتد. در حقیقت، تقریباً ۵۰٪ بیماران تحت درمان این نوع سرطان دچار کم کاری تیروئید می شوند. این بیماری می تواند سال ها پس از اتمام درمان ایجاد شود.
- جراحی تیروئید
چه به دلیل بیماری یا سرطان، برداشتن بخشی از تیروئید یا اگر کل غده برداشته شود، باعث کم کاری تیروئید می شود. وقتی این اتفاق می افتد، مجبورید برای تنظیم هورمون های خود تا آخر عمر دارو بخورید.
علائم کم کاری تیروئید در بارداری
علائم کم کاری تیروئید هنگامی شروع می شود که روند بدن شما به دلیل کم بودن سطح هورمون کاهش می یابد. هنگامی که این اتفاق می افتد، معمولاً علائم زیر را تجربه می کنیم:
- ضربان قلب کندتر
- افزایش وزن
- یبوست مزمن
- راحت خسته شدن
- پوست خشک
- فراموشی
- افسردگی
- گرفتگی عضلات
- مشکلات تمرکز
- تورم صورت
- صدای خشن
- ناخن شکننده
- درد مفصل
در حالی که این علائم مشترک هستند، اما ممکن است از یک فرد به فرد دیگر متفاوت باشد. تنها راه برای اطمینان از اینکه آیا از کم کاری تیروئید رنج می برید، انجام آزمایش خون برای هورمون تحریک کننده تیروئید (TSH) است.
عوامل خطر در ایجاد کم کاری تیروئید
حتی اگر در حال حاضر علائم کم کاری تیروئید را تجربه نمی کنید، در صورت اعمال هر یک از عوامل زیر، ممکن است در معرض خطر ابتلا به این بیماری باشید :
- وضعیت تیروئید
- اختلال خود ایمنی
- سابقه خانوادگی
- دیابت نوع ۱
- تحت پرتودرمانی قرار گرفته اند
- کودکی مبتلا به بیماری تیروئید داشته باشید
کم کاری تیروئید و سقط جنین
کم کاری تیروئید موجب سقط جنین می شود. در حالت کلی کم کاری تیروئید می تواند مشکلات زیر را را افزایش دهد:
- خطر سقط جنین
- کم خونی
- پره اکلامپسی
- نارسایی احتقانی قلب
- مرده زایی
- خونریزی پس از زایمان
- ضعف عضلانی
این عوارض در مادرانی باکم کاری تیروئید شدید بروز میکند. این افراد اغلب Anti TPO بالایی دارند.
کم کاری تیروئید بر روی جنین نیز عوارضی دارد شامل :
تاثیر بسیار زیاد در رشد مغز جنین دارد چه در دوران جنینی چه در زمان تولد
اگر در غربالگری روزهای اول مشخص شود که نوزاد کم کاری تیروئید دارد ممکن است اثراتی چون مشکلات شناختی، عصبی و رشدی ایجاد شود. و حتی ممکن است با کند ذهنی و یا ناتوانی ذهنی روبرو شود. به همین دلیل بعد از تولد و در اثر وقت باید ازمایش تیروئید انجام شود تا اگر کودک دچار کم کاری تیروئید بود، تحت درمان قرار بگیرد.
درمان کودک در این وضعیت می تواند جلو بسیاری از این مشکلات را بگیرد پس غربالگری و در صورت نیاز درمان از مراحل مهم بعد از زایمان برای نوزاد است.
جنین تا هفته ۱۲ قادر به تولید هورمون تیروئید نیست و توسط بدن مادر به جنین منتقل می شود. از ۱۲ تا تقریبا ۱۸ هفتگی جنین به تنهایی قادر به تولید هورمون است اما میزان آن کم است و باز هم نیاز به هورمون مادر دارد. این موضوع مهم است زیرا رشد سیستم عصبی و مغز جنین تحت تاثیر هورمون تیروئید است.
اگر در سه ماهه اول این هورمون نباشد می تواند موجب کند ذهنی جنین شود. در مواردی حتی ممکن است موجب تولد نارس یا پاره شدن جفت می شود.
علائم مخفی تیروئید در بارداری
خستگی و افزایش وزن است که در حالت طبیعی هم اتفاق می افتد. پس میزان علائم به میزان این هورمون بستگی دارد. اما در حالت کلی، افزایش وزن، افزایش سطح کلسترول، خستگی، کاهش ضربان قلب، مشکلات حافظه، پوست خشک، یبوست، تورم پا و گرفتگی عضلات از علائم کم کاری تیروئید در بارداری.
سطح طبیعی هورمون بارداری
در سه ماهه اول بارداری سطح طبیعی هورمون بارداری کمتر از ۲.۵ و در ادامه باید کمتر از ۳ باشد. در دوران بارداری همواره باید سطح tsh خون مادر اندازه گیری شود که بررسی هورمون تیروئید است.
اگر TSH بالا باشد می گویند کم کاری تیروئید ایجاد شده است. اگر این عدد پایین باشد پرکاری تیروئید اتفاق افتاده است. در صورتی که مادران کم کاری تیروئید داشته باشند با تیروکسین (لووتیروکسین) است. به مادران باردار لووتیروکسین میدهند تا سطح هورمون را نرمال نگه دارد.
اگر سابقه سقط جنین به علت تیروئید باشد و یا سابقه خانوادگی وجود داشته باشد، باید غربالگری تیروئید انجام شود.
اقدامات لازم برای جلوگیری سقط جنین به علت تیروئید
برای جلوگیری از سقط جنین به علت تیروئید باید اقداماتی انجام شود که به شرح زیر است:
غربالگری تیروئید:
افرادی که دارای سابقه خانوادگی و یا سابقه تیروئید یا سقط جنین به علت تیروئید هستند باید غربالگری تیروئید انجام دهند
دارو درمانی :
در صورتی که THS بالای ۱۰ باشد که نیاز به درمان دارد. در غیر این صورت با دارو کنترل می شود
بارداری با برنامه:
قبل از بارداری سطح هورمون تیروئید را چک کرده و در صورت نیاز با دارو به حالت نرمال برساند و بعد از تایید پزشک اقدام به بارداری کند. بعد از بارداری نیز سطح هورمون اندازه گیری کرده و در صورت نیاز دارو کم و زیاد شود.
اختلالات آنزیم تیروئید پروکسیداز ( TPO) :
اگر خانم با سابقه تیروئید با مثبت بودن TPO داشته باشد می تواند باعث سقط جنین شود . یعنی در حالت کلی اگر TPO خانم مثبت باشد و سابقه سقط مکرر هم داشته باشد باید حتما درمان شود.
بیمارانی که برای درمان نازایی به روش IUI یا IVF اقدام کرده و مشکلات تیروئید دارند حتما باید درمان شوند.
پرکاری تیروئید چگونه بر بارداری تأثیر می گذارد؟
پرکاری تیروئید کنترل نشده می تواند تأثیرات مهمی بر سلامتی و رشد کودک شما داشته باشد. شدت پرکاری تیروئید می تواند از یک نفر به فرد دیگر متفاوت باشد.
چگونه بر سلامتی شما تأثیر می گذارد
- پری-اکلامپسیا
- داشتن هورمون های کم تیروئید در دوران بارداری می تواند منجر به یک فشار خون جدی به نام پری-اکلامپسیا شود که اگر درمان نشود، می تواند منجر به آسیب به اندام ها، به ویژه کبد و کلیه ها شود. اگر شرایط شدید باشد، می تواند منجر به مرگ شود.
- طوفان تیروئید
بیماری جدی دیگری که ممکن است نتیجه کم کاری تیروئید در دوران بارداری باشد ، طوفان تیروئید است. این وضعیت باعث می شود ضربان قلب، فشار خون و دمای بدن به سطوح تهدید کننده زندگی افزایش یابد. درمان معمولاً به یون رادیواکتیو نیاز دارد، اما انجام این کار در دوران بارداری به کودک متولد شده آسیب می رساند. بنابراین، تیروئید باید با جراحی برداشته شود.
- تغذیه
در صورت استفاده از ویتامین های قبل از تولد بسیار مهم است که با بهترین متخصص زنان در تهران مشورت کنید، زیرا مواد معدنی موجود در ویتامین ها ممکن است جذب هورمون درمانی بدن را متوقف کند. اگر نگران مصرف ویتامین خود هستید، در مورد یک برنامه غذایی توصیه های پزشکی را دنبال کنید.
اگر مبتلا به کم کاری تیروئید نیستید اما علائم آن را تجربه کرده اید، به پزشک خود بگویید تا بتوانید آزمایشات مربوطه را انجام دهید. همچنین اگر بیشتر در معرض خطر کم کاری تیروئید هستید، نیز در گزارش پزشکی خود آن را ذکر کنید.
چگونه بر سلامت کودک تأثیر می گذارد
- رشد مغز
در طی سه ماهه اول، و نیمی از ماه دوم، جنین برای رشد طبیعی مغز به هورمون های تیروئید مادر متکی است. بنابراین، کنترل سطح هورمون ها در هر چهار هفته در نیمه اول بارداری بسیار مهم است. عدم انجام این کار ممکن است منجر به تاخیر در رشد، ضریب هوشی پایین و اختلال در مهارت های حرکتی کودک شود.
به منظور اطمینان از رشد سالم کودک شما، پزشک براساس سطح خاص هورمون های تیروئید، درمان جایگزینی هورمون را ارائه می دهد. این روش درمانی برای کودک شما بی خطر است و ممکن است در نیمه دوم بارداری کاهش یابد.
- قطع جفت
کم کاری تیروئید کنترل نشده ممکن است باعث جدا شدن جفت از دیواره رحم قبل از زایمان شود. از آنجا که کودک شما از جفت اکسیژن و تغذیه دریافت می کند، می تواند منجر به مرگ جنین شود. حتی اگر کودک شما در صورت قطع جفت در اواخر بارداری، زنده بماند، احتمال ابتلا به عوارض سلامتی طولانی مدت در آن ها بسیار زیاد است.
با تماس با ما، بدون توجه به سن و سابقه پزشکی، به شما کمک خواهیم کرد تا به همه سوالات مربوط به بهداشت باروری، درمان ناباروری پاسخ دهید و همچنین می توانید اطلاعات بیشتری درباره کم کاری تیروئید و بارداری کسب کنید.