راه های افزایش شانس بارداری در سن بالا

اگر بالای ۳۵ سال سن دارید و میخواهید باردار شوید، در اینجا با راهکارهای کمک به بارداری بیشتر آشنا میشوید.

پیش از هر چیز یادتان باشد باردار شدن شما در هر سنی، به همسرتان نیز بستگی دارد. در بیشتر مواقع هر دوی شما باید سبک زندگی سالم داشته باشید تا کیفیت تخمک و اسپرمها و در کل دستگاه تناسلی تان حفظ شود. مردان نیز با افزایش سن کیفیت اسپرمهایشان (تعداد، تحرک یا شکل و ویژگیهای دیگر) کاهش می یابد. از این رو تنها نباید وضعیت بدن خود را در نظر بگیرید.

آیا پس از ۳۵ سالگی میتوانم باردار شوم؟

خوشبختانه بیشتر زنانی که در میانه دهه سوم زندگی شان قرار دارند و میخواهند باردار شوند به این خواست دست می یابند به ویژه اگر اصلاحاتی در سبک زندگی خود انجام دهند. ممکن است بارداری در سنین بالا کمی بیشتر طول بکشد ولی امکان پذیر است.

همه زنان با شماری از تخمک در تخمدان متولد میشوند و در هر چرخه قاعدگی یک تخمک آزاد میشود. اگر در این زمان تخمک بارور نشود، از دست میرود و جایگزینی برای آن نیست. اگر در سن بالا (بالاتر از ۳۵ سال) بخواهید باردار شوید بهتر است چرخه تخمک گذاری خود را دنبال کنید و در بهترین زمان، رابطه جنسی را انجام دهید تا زودتر به بارداری دست یابید.

شانس بارداری پس از ۳۵ یا ۴۰ سالگی چقدر است؟

هنگامی که زیر ۳۰ سال سن دارید شانس بارداریتان بیشتر است به این گونه که احتمال بارداری در هر چرخه قاعدگی نزدیک به ۲۰ درصد است. اما این احتمال در سن ۴۰ سالگی به ۵ درصد در هر سیکل افت میکند.

افت درصد بارداری در هر چرخه قاعدگی شاید شما را نگران کند ولی یادتان باشد در یک یا دو سال شمار زیادی چرخه قاعدگی دارید بنابراین شانس بارداریتان هنوز خوب است.

روی هم رفته، با فرض دو بار رابطه جنسی واژنی در هفته، طی یک و دو سال شانس بارداری چنین است:

سن (سال)	شانس بارداری پس از ۱ سال	شانس بارداری پس از ۲ سال
۱۹ تا ۲۶	۹۲ درصد	۹۸ درصد
۲۷ تا ۲۹	۸۷ درصد	۹۵ درصد
۳۰ تا ۳۴	۸۶ درصد	۹۴ درصد
۳۵ تا ۳۹	۸۲ درصد	۹۰ درصد

همانگونه که میبینید بالای ۳۵ سالگی هم شانس خوبی برای بارداری وجود دارد ولی بیشتر طول میکشد. هرچند اگر بیش از شش ماه است که برای بارداری تلاش میکنید و بالای ۳۵ سال سن دارید، بهتر است با پزشک مشورت کنید. اگر بالای ۴۰ سال سن دارید پیشنهاد میشود از همان اول کار نزد پزشک بروید.

پس از ۳۵ سالگی چگونه به روش طبیعی باردار شوم؟

اگر بیش از ۳۵ سال سن دارید و میخواهید باردار شوید، با زمان بندی و براورد درست وقت تخمک گذاری میتوانید شانس بارداری را به بیشینه برسانید.

یکی از دلایل موفق نشدن در بارداری در زوجها این است که به طور میانگین نیمی از زوجها در زمان نادرستی از چرخه قاعدگی رابطه جنسی برقرار میکنند. در هر چرخه ماهانه، تنها چند روز وقت دارید که باردار شوید و روزهای باروری بین چرخه های ماهانه میتواند متغیر باشد. اگر از روزهای باروری خود در ماه آگاهی داشته باشید، زودتر میتوانید به بارداری دست یابید.

روش های پزشکی افزایش باروری در سن بالا چیست؟

برای افزایش باروری در سن بالا پیش از هر چیز باید زمان تخمک گذاریتان را پیدا کنید.

چگونه زمان تخمک گذاری را پیدا کنم؟

• آزمایشهای هورمون تخمک گذاری میتوانند اوج ترشح هورمونی به نام ال اچ (هورمون لوتئینه کننده) را شناسایی کنند. بیشترین میزان هورمون ال اچ در بدن میان ۲۴ تا ۳۶ ساعت پیش از تخمک گذاری است و این زمان، دو روز از بارورترین روزهای چرخه ماهانه شماست. از آنجایی که اسپرم تنها تا ۵ روز زنده می ماند، روزنه باروری شما عملا حدود شش روز است. از این رو میتوانید با سرمایه گذاری بر روی آزمایش هورمون تخمدان که افزایش استروژن را نشان میدهد، زمان درست رابطه جنسی را پیدا کنید. افزایش استروژن در روزهای منتهی به اوج مقدار هورمون ال اچ رخ میدهد بنابراین شناسایی این روزها به شما نشان میدهد چقدر برای بارداری فرصت دارید.
• روشهای دیگری هم برای تعیین زمان تخمک گذاری وجود دارند مانند اندازه گیری دمای پایه بدن یا علامت زدن در تقویم. ولی بسیاری از این روشها تنها به شما میگویند کی تخمک گذاری تان انجام شده است. از این رو مدتی طول میکشد تا الگوی زمان های تخمک گذاری و بهترین روزهای باروری را به دست بیاورید. به ویژه که بسیاری از زنان چرخه های ماهانه شان متغیر است و این روش برای شناسایی و پیش بینی روزهای باروری میتواند چندان کارامد نباشد.
• کیتهای پیش بینی تخمک گذاری نیز وجود دارند که به شما کمک میکنند روزهایی که بیشترین توانایی بارداری دارید را پیدا کنید.

برای اطلاعات بیشتر: روش های پیش بینی دقیق زمان تخمک گذاری

اگر بیش از شش ماه است که تلاش کرده اید ولی هنوز باردار نشده اید، باید از پزشک کمک بگیرید. پزشک با آزمایشهایی که انجام میدهد روشن میکند ناباروری به بدن زن مربوط میشود یا مرد. پس از آن درمانهای مورد نیاز برایتان تجویز میشود. داروهای متداول برای کمک به باروری زنانی که مشکل تنبلی تخمدان دارند یا مشکل عدم تعادل هورمونی دارند عبارتند از:

• کلومیفن سیترات یا کلومید (Clomifene citrate)
• متفورمین (Metformin)
• گنادوتروپین ها (Gonadotrophin)
• بروکریپتین (Bromocriptine ) و کابرگولین (Cabergoline)
• ویتامینها و آنتی اکسیدانها

توصیه های مهم برای کسانی که میخواهند باردار شوند

کارهای مهم دیگر برای افزایش باروری در سن بالا، پیش از بارداری باید انجام دهید، اصلاح سبک زندگی است تا هم به بارداری سریعتر و هم بارداری کم خطرتر و سالم تر کمک شود:

• دخانیات (چه سیگار باشد چه قلیان یا دیگر محصولات تنباکو) مصرف نکنید
• مصرف الکل را کنار بگذارید یا بسیار کم کنید
• اسید فولیک بخورید
• برنامه غذایی سالم و متعادل که دارای انواع گوناگون ویتامینها و مواد معدنی باشد را دنبال کنید
• برنامه ورزشی منظم داشته باشید

توجه داشته باشید همه موارد بالا به جز مصرف اسید فولیک را همسرتان نیز باید انجام بدهد تا به سلامت و کیفیت اسپرم کمک شود. همچنین نباید شورت تنگ بپوشد یا در وان آب داغ مدت طولانی بماند چرا که گرم شدن بیضه ها کیفیت اسپرمها را کاهش میدهد.

برای اطلاعات بیشتر: تاثیر سن بر باروری در زنان و مردان

اگر هنوز جوان باشم ولی بخواهم در سن بالاتر باردار شوم چه کاری باید انجام بدهم؟

یکی از اقدامات سودمند برای کسانی که میخواهند دیرتر باردار شوند فریز کردن تخمک است. تخمکهای فریز شده یا اهدایی را برای بارداری در آینده میتوانید استفاده کنید.

تغذیه مناسب برای افزایش باروری در سن بالا چیست؟

• غذاهای سرشار از آنتی اکسیدان بخورید: آنتی اکسیدانها به غیر فعال سازی رادیکالهای آزاد در بدن کمک میکنند. رادیکالهای آزاد به اسپرم و تخمک آسیب وارد میکنند. از این رو هم زنان و هم مردان باید مصرف خوراکیهای سرشار از آنتی اکسیدان را جدی بگیرند. شواهد معدودی وجود دارند که نشان میدهند انتی اکسیدانها هم باروری در زنان و هم در مردان را میتوانند بهبود ببخشند. برای افزایش مصرف آنتی اکسیدان، سبزیجات (از سبزی خوردن گرفته تا صیفی جات و غیره)، میوه جات، آجیل و مغزهای درختی و غلات کامل (سبوس دار) بخورید.
• خوردن صبحانه کامل: صبحانه کامل بخورید. در یک پژوهش در سال ۲۰۱۳ مشخص شد خوردن صبحانه کامل و بزرگ، میتواند برخی از تاثیرات هورمونی سندرم تخمدان پلی کیستیک (تنبلی تخمدان) که یکی از عوامل اصلی نازایی است را تحت تاثیر قرار دهد. یک پژوهش بازبینی تازه تر که در سال ۲۰۲۱ منتشر شد نشان داد اگر غذاهای پرکالری تر را اوایل روز بخورید علائم تنبلی تخمدان میتواند بهتر شود. کربوهیدرات صبحانه را کمتر کنید چرا که پژوهشها نشان میدهند کربوهیدرات زیاد التهاب را در کسانی که تنبلی تخمدان دارند میتواند بیشتر کند. بیشتر خوراکیهای پر پروتئین برای صبحانه انتخاب کنید.
• اسیدهای چرب امگا۳: امگا ۳ برای افزایش باروری خوب است.
• کاهش مصرف کربوهدرات: اگر تنبلی تخمدان دارید مصرف کربوهیدرات را کاهش دهید. اگر تنبلی تخمدان دارید باید کمتر از ۴۵ درصد کالریهای روزانه تان از کربوهیدراتها باشد. یعنی مثلا اگر روزی ۱۸۰۰ کالری دریافت میکنید، حدود ۲۰۰ گرم آن را میتوانید از کربوهیدرات بگیرید. چندین پژوهش نشان داده اند که مدیریت دریافت کربوهیدرات در برخی افراد دچار تنبلی تخمدان میتواند سودمند باشد. ولی در این زمینه زیاده روی نکنید و کربوهیدرات را بیش از اندازه کم نکنید.

برای اطلاعات بیشتر: چرا سن در هنگام بارداری اهمیت دارد ؟

• مصرف غلات سبوس دار: تا میتوانید به جای غلات تصفیه شده، از غلات سبوس دار استفاده کنید. بدن کربوهیدراتهای ساده (غلات تصفیه شده) را به سادگی جذب میکند. از این رو قند خون و پس از آن انسولین ناگهان بالا میرود. کربوهیدراتهای تصفیه شده شاخص گلیسمی بالایی دارند یعنی سریع جذب شده و قند خون را بالا میبرند بنابراین نوسان قند و انسولین را زیاد میکنند. انسولین از نظر شیمیایی مانند هورمونهای تخمدان است و به بالغ شدن تخمک کمک میکند. اگر دائما انسولین خون بالا باشد، باعث میشود بدن هورمونهای تولید مثلی کمتری بسازد چرا که فکر میکند نیازی به آن نیست. این باعث میشود هورمونهای ضروری برای بالغ شدن تخمک و تخمک گذاری در بدن کاهش یابند.
• مصرف فیبر: فیبر زیاد بخورید. در پژوهشی در سال ۲۰۲۰، روشن شد اگر برنامه غذایی فیبر بیشتر و کربوهیدرات کمتری داشته باشد، باروری در زنان را کمی افزایش میدهد. ما در روز به ۲۵ گرم فیبر نیاز داریم.
• لبنیات: در پژهشی در سال ۲۰۱۸، چنین بیان شد که بین لبنیات و باروری در زنان پیوند وجود دارد. لبنیات دارای انواع مواد مغذی هستند که میتوانند برای باروری سودمند باشند. لبنیات کم چرب بخورید. پژوهشی در سال ۲۰۱۳ نشان داد لبنیات پرچرب میتواند تاثیر منفی بر اسپرم بگذارد ولی لبنیات کم چرب چنین تاثیری ندارد.
• مصرف ویتامین: ویتامینهای بارداری را فراموش نکنید.
• ورزش: جنب و جوش یا ورزش منظم داشته باشید.
• وزن مناسب: تلاش کنید وزن سالم و نرمال داشته باشید. چاقی و لاغری زیاد میتواند تاثیر منفی بر باروری داشته باشد.
• مصرف آهن: آهن خون را اندازه گیری کنید. پژوهشی در سال ۲۰۲۳ نشان داده است ارتباط احتمالی بین کمبود آهن و کاهش باروری در زنان دیده شده است هرچند علت آن هنوز روشن نشده است.
• عدم مصرف اکل: از خوردن الکل زیاد پرهیز کنید. پژوهش بازبینی سیستماتیک در سال ۲۰۱۷ دریافت مصرف الکل میتواند تاثیر منفی بر باروری در زنان بگذارد. بیشترین تاثیر منفی در کسانی دیده شد که بیشتر از ۱۲.۵ گرم الکل در روز مینوشیدند.
• مدیتیشن: وقتهایی را برای آرامش ذهن و بدن در نظر بگیرید. 

درمان نازایی توسط دکتر مهرنوش امیری