مراقب سردرد در دوران بارداری باشید!
بارداری که خاص ترین دوران زندگی بسیاری از خانم هاست، می تواند به دلیل سردرد برای برخی خانم ها به کابوس تبدیل شود. برای تسکین سردردهایی که به ویژه در ۳ ماه اول بارداری افزایش می‌یابد، لازم است اقدامات احتیاطی انجام شود. متخصصان بخش مغز و اعصاب اطلاعاتی در مورد آنچه که باید در مورد سردرد در دوران بارداری در نظر گرفته شود، ارائه کرده اند.
دلایل سردرد در بارداری
سردرد که در زنان شایع تر است، ممکن است در دوران بارداری افزایش یابد. در زنانی که قبل از بارداری میگرن داشتند، دفعات حملات در دوران بارداری افزایش می‌یابد. جدای از این، سردرد در زنانی که قبلاً مشکل میگرن نداشته اند، به ویژه در ۳ ماه اول بارداری، بیشتر از حد معمول دیده می‌شود. سردرد تنشی یکی از شایع ترین سردردهای دوران بارداری است.
۱. اضطراب ناشی از بارداری
این دردها معمولاً در نتیجه استرس ناشی از دوران بارداری، اختلالات اضطرابی، برخی ناراحتی های ناشی از تغییرات هورمونی، خستگی ناشی از کار روزانه در زنان باردار شاغل رخ می دهد. سردردهای تنشی دردی هستند که کل سر را در بر می گیرد، به صورت فشاری به خصوص در هنگام عصر ظاهر می شود، اما همچنان در حدی است که فرد را آزار می دهد.
پس از نیمه دوم یا سوم بارداری، افزایش سردرد به دلیل بروز اختلالات وضعیت بدن و اختلالات خواب همراه با افزایش وزن قابل مشاهده است.
برای اطلاعات بیشتر: راه های رفع استرس در دوران بارداری
2. میگرن
همراه با افزایش هورمون استروژن در دوران بارداری، نوسانات سایر هورمون ها نیز باعث ایجاد برخی تغییرات متابولیک می‌شود. عواملی که سبب گشاد شدن عروق و افزایش جریان خون باعث افزایش درد میگرنی می‌شود. بیماران میگرنی بهتر است که قبل از باردار شدن اقدامات احتیاطی را انجام دهند تا بتوانند دوران بارداری راحت تری داشته باشند. به خصوص در بارداری های برنامه ریزی شده، استفاده از بوتاکس درمانی برای مادر باردار مبتلا به میگرن نتایج مثبتی به همراه دارد.
نکته اصلی که هم متخصص زنان و زایمان و مغز و اعصاب باید در مورد سردردهای دوران بارداری به آن توجه کنند سردردهایی است که به دلیل برخی عوارض در دوران بارداری رخ می‌دهد. یکی از مهم ترین علائم مسمومیت بارداری به نام پره اکلامپسی سردرد است. اگر سردردهای شدید که به درمان های معمولی پاسخ نمی‌دهند، با افزایش ناگهانی فشار خون، احساس گز گز صورت، دست ها و پاها همراه باشد، باید بدون تاخیر با پزشک مشورت شود.
علاوه بر این، افزایش فشار در سر می تواند باعث انسداد عروق کوچک شود و خطر لخته شدن را افزایش دهد. به همین دلیل، برای دردی که با ویژگی های سردرد تنشی یا میگرنی مطابقت ندارد، باید با متخصص مغز و اعصاب مشورت شود. برای تشخیص درست سردرد در دوران بارداری نمی‌توان از روش های تصویربرداری مانند MRI استفاده کرد. شرح حال و مشاهده دقیق بیمار برای تعیین دقیق علت سردرد در بارداری از اهمیت بالایی برخوردار است.
۳. مسمومیت بارداری
سردرد بارداری غیر معمول یا تازه ظهورکرده را در هفته بیستم بارداری، حتی اگر فشار خون فرد نرمال باشد، باید مسمومیت بارداری (پره اکلامپسی) در نظر گرفت.
«در ارزیابی‌ها، پره اکلامپسی تقریباً در یک سوم از این موارد تشخیص داده شد. دردهای این گروه معمولاً گسترده، ثابت، متوسط تا شدید و ضربان دار هستند. تاری دید، حساسیت به نور و تغییرات در هوشیاری نیز قابل مشاهده است. یافته های مشابهی در سردرد میگرنی وجود دارد. با این حال، درد میگرن اغلب یک طرفه است. در این مرحله، با مشاهده معاینه سیستمیک، مقادیر فشار خون و یافته های معاینه چشم، تشخیص داده می‌شود. با این حال، ارزیابی عصبی در سردردهای بارداری نیز بسیار مهم است. نتایج معاینه عصبی تا زمانی که خونریزی مغزی در سردرد ناشی از پره اکلامپسی وجود نداشته باشد طبیعی است.
برای اطلاعات بیشتر: مراقبت های دوران بارداری
راه های جلوگیری از سردرد بارداری
- زنان باردار باید بیش از هر زمان دیگری به الگوی خواب خود توجه کنند. رفتن به رختخواب و بیدار شدن در یک زمان معین به جلوگیری از سردرد کمک می‌کند.
- یک رژیم غذایی سالم و متعادل باید رعایت شود. غذاهای اصلی و میان وعده را نباید نادیده گرفت. میان وعده ها بسیار مهم هستند زیرا نوسانات قند خون باعث سردرد می شود.
- مصرف روزانه آب باید ۲- ۲.۵ لیتر باشد.
- به خصوص زنان باردار شاغل نباید برای مدت طولانی جلوی کامپیوتر بمانند. استراحت های کوتاه و بیرون رفتن در این بین به تسکین سردردهای ناشی از کار کمک می کند.
- باید از بی حرکتی اجتناب کرد. لازم به ذکر است که نشستن طولانی مدت در یک حالت باعث سردرد می‌شود.
- پیاده روی و ورزش منظم باید هر روز انجام شود.
- استفاده از قرص منیزیم می‌تواند به تسکین سردرد کمک کند.
- برای سردردهایی که برای مدت طولانی از بین نمی‌روند می‌توان از کمئرس سرد استفاده کرد.
راه های درمان
درمان بر اساس نوع درد انجام می شود.
تصویربرداری عصبی (MR) باید بیشتر در تمایز بالینی در سردرد بارداری با شروع ناگهانی و شدید بدون سابقه سردرد استفاده شود. پس از معاینه آزمایشگاهی و بالینی لازم در زنان بارداری که با سردرد مراجعه می‌کنند، خطر ابتلا به فشار خون حاملگی یا اکلامپسی (تصویر انقباضات ناشی از تنش بارداری) از بین می‌رود و درمان با توجه به نوع درد با داروهایی که در بارداری قابل استفاده است ترتیب داده می شود.
برای اطلاعات بیشتر: تاثیر کم کاری تیروئید در بارداری بر جنین
مصرف انواع داروها و مسکن‌ها در دوران بارداری باید با احتیاط انجام شود. در ادامه لیستی از مسکن‌های سردرد در بارداری را برایتان آماده کرده‌ایم. به خاطر داشته باشید که باید قبل از مصرف آنها با متخصص زنان و زایمان خود مشورت کنید:
- استامینوفن: برای سردردهای گذرا و بدون تکرار
- آنتی‌هیستامین‌ها: برای پیشگیری از میگرن در دوران بارداری
- متوکلوپرامید: برای سردردهای مداوم و همراه با تهوع
- سوماتریپتان: برای سردردهای میگرنی و فقط با تایید دکتر زنان زایمان
- داروهای مسکن اپیوئیدی: مثلا مورفین و تنها در صورت تایید پزشک زنان و زایمان
عدم مصرف مسکن در ۳ ماه اول بارداری
به طور کلی استفاده از مسکن ها برای سردرد در دوران بارداری توصیه نمی شود. در برخی موارد خاص و یا در صورت لزوم می توان از داروهای شبه پاراستامول استفاده کرد. البته باید از مصرف مسکن ها به خصوص در ۳ ماه اول به دلیل مضراتی که دارند خودداری کرد. همانطور که شما نیز می‌دانید مصرف دارو در دوران بارداری برای رشد جنین خطرناک است. سایر خطرات استفاده از مسکن ها در دوران بارداری؛ این است که می‌تواند باعث افزایش مدت و میزان خونریزی در هنگام زایمان و افزایش آنزیم های کبدی شود.
برای سردرد در بارداری چه بخوریم؟
سردردهای دوران بارداری ناراحت‌کننده و آزاردهنده هستند؛ خوشبختانه با یک رژیم غذایی متناسب می‌توان انواع سردردهای دوران حاملگی را کمتر کرد. در ادامه لیستی از این غذاها آماده کرده‌ایم:
- غذاهای کامل و کم‌فرآوری‌شده: وعده‌های غذایی و میان وعده‌هایی که شامل مقادیر زیادی میوه، سبزیجات، غلات کامل، لبنیات کم‌چرب، پروتئین‌های بدون چربی و چربی‌های سالم هستند را انتخاب کنید.
- غذاهای غنی از منیزیم: غذاهایی مانند بادام، اسفناج و آووکادو منابع خوبی از منیزیم هستند که به کاهش سردرد کمک می‌کنند.
- وعده‌های کوچک و مکرر: خوردن وعده‌های کوچک‌تر و مکرر به حفظ سطح قند خون کمک کرده و از سردرد جلوگیری می‌کند.
- غذاهای غنی از پروتئین: در هر وعده غذایی به اندازه کافی پروتئین مصرف کنید تا سطح قند خون شما پایدار بماند.
برای اطلاعات بیشتر: عوارض فیبروم رحم در بارداری
برای کاهش سردرد بارداری غذاهای زیر را به رژیم خود اضافه کنید:
- میوه‌ها و سبزیجات: موز (غنی از منیزیم و پتاسیم)، اسفناج (منبع غنی از منیزیم) و انواع توت‌ها (پر از آنتی‌اکسیدان‌ها و آب‌رسانی)
- غلات کامل: جو دوسر (پایدارکردن سطح انرژی و حفظ سطح قند خون) و کینوا (غنی از پروتئین و منیزیم).
- پروتئین‌های کم‌چرب: مرغ (منبع کم‌چرب پروتئین) و ماهی کم جیوه مانند سالمون (غنی از اسیدهای چرب امگا-۳)
- چربی‌های سالم: آووکادو (غنی از چربی‌های سالم و منیزیم) و آجیل و دانه‌ها (مانند بادام و چیا که منابع خوبی از منیزیم هستند)
- لبنیات: ماست یونانی (غنی از پروتئین و کلسیم) و شیر کم‌چرب (آب‌رسانی و مملو از مواد مغذی ضروری بدن)
- دمنوش‌های گیاهی: مانند چای زنجبیل یا نعناع برای بهبود تهوع و سردرد
علاوه بر این موارد نوشیدن آب کافی، مدیریت استرس و تنش‌های روزمره، خواب باکیفیت و فعالیت بدنی منظم و کافی اهمیت زیادی دارد. تغذیه سالم به خودی‌خود کافی نیست و باید از یک سبک زندگی سالم و متناسب با دوره‌های مختلف بارداری پیروی کنید.
درمان های خانگی سردرد بارداری
درمان‌های خانگی برای بهبود سردردهای دوران بارداری عبارتند از:
- هیدراته نگه‌داشتن بدن: در طول روز آب و مایعات کافی بنوشید.
- کمپرس سرد روی گردن برای سردردهای تنشی
- کمپرس گرم اطراف چشم‌ها و بینی برای سردردهای سینوسی
- ماساژ: برای کاهش تنش و بهبود گردش خون شانه‌ها، گردن و شقیقه‌های فرد را ماساژ دهید
- استراحت در اتاق تاریک: استراحت در اتاق تاریک و آرام برای کاهش علائم سردرد
- تغذیه سالم و منظم: خوردن وعده‌های غذایی مکرر و کوچک در طول روز برای پایداری سطح قند خون
- تمرین تنفس عمیق: کاهش استرس و تنش با تنفس عمیق
- توجه به وضعیت بدنی یا posture: در سه ماهه سوم توجه به وضعیت بدنی خوب به بهبود سردرد و کاهش کشیدگی عضلات کمک کند.
- دوش آب گرم: دوش روزانه با آب گرم به بهبود علائم سردرد و آرامش عضلات کمک می‌کند.
برای اطلاعات بیشتر: علائم و درمان هماتوم بارداری
چرا سردرد در دوران بارداری مهم است؟
اگرچه سردرد یک مشکل رایج است، اما سردرد در دوران بارداری یا درست پس از تولد رخ می‌دهد باید با دقت بیشتری بررسی شود. متخصص زنان و زایمان اشاره می‌کنند که شدت و فراوانی درد ممکن است بسته به مشکل زمینه ای متفاوت باشد.
سردرد بارداری یکی از شایع ترین شکایات به خصوص در زنان در سنین باروری است. در مطالعه ای که اخیرا انجام شده است، مشخص شد که ۶۰ درصد زنان زیر ۴۰ سال از سردرد در سال گذشته شکایت داشتند. به خصوص بروز درد در دوران بارداری و بعد از آن از نظر سلامت مادر و نوزاد از اهمیت ویژه ای برخوردار است. در دوران بارداری یا پس از زایمان باید به طور دقیق بررسی شوند. سردردی که بعد از هفته اول بارداری یا در عرض ۲ هفته پس از تولد رخ می‌دهد، ممکن است اولین علامت فشار خون بالا (پره اکلامپسی) بارداری و تشنج (اکلامپسی) مرتبط با این بیماری باشد.
اگر این علائم را همراه با سردرد دارید، توجه کنید!
علائم حاکی از وجود یک بیماری زمینه‌ای جدی در یک زن باردار مبتلا به سردرد را به شرح زیر فهرست شده است:
اگر درد با شدت متفاوت و شدیدتر از درد قبلی رخ می‌دهد، اگر درد آنقدر شدید است که شما را از خواب بیدار می‌کند و اگر درد با مسکن کاهش نمی‌یابد باید فوراً با پزشک مشورت شود.
با اشاره به اهمیت معاینه زن باردار با این شکایات از نظر تشخیص صحیح،در خانم‌های باردار که قبل از بارداری به نوع تنشی، میگرن و سردرد بارداری خوشه‌ای مبتلا هستند، اگر علائم با تصویر درد دیده شده قبلی سازگاری داشته باشد، پس از رد مسمومیت بارداری، نیازی به انجام کار اضافی نیست. . در این مرحله باید احتیاط کرد، زیرا تشخیص فشار خون بالا همراه با سردرد در دوران بارداری می تواند خطرناک باشد.
شایع ترین سردرد بارداری، میگرن است
با توضیح اینکه در یک سوم زنان بارداری که با سردرد به پزشک مراجعه کرده بودند، بیماری زمینه ای (فشار خون بارداری، پره اکلامپسی و غیره) مشاهده شد، دو سوم آنها درد میگرنی داشتند.
«تشخیص زنان باردار مبتلا به سردردهای میگرنی، تنشی یا خوشه‌ای معمولاً قبل از بارداری انجام می‌شود. پس از حذف فشار خون ناشی از بارداری در سردردهای بار اول یا غیر معمول در دوران بارداری، نیمی از آنها میگرن و بقیه سردردهای تنشی و خوشه ای بودند. ۷۰ درصد سردردهای میگرنی یک طرفه هستند. از طرف دیگر، معمولاً در هر دو لوب فرونتال یا کل سر در ۳۰٪ احساس می شود.
با فعالیت بدنی روتین درد افزایش می‌یابد، با شدت متوسط و سنگین شروع می شود، به تدریج تشدید می شود و ضربان دار است. بیمار به محیط تاریک و ساکت فرار می کند. ۴ تا ۷۲ ساعت طول می‌کشد. تهوع، استفراغ، حساسیت به نور، عدم تحمل صدا معمولاً پیش سازهای بینایی هستند که گاهی با از دست دادن حسی یا حرکتی همراه هستند. کاهش فراوانی درد در ۶۰ تا ۷۰ درصد از مبتلایان به میگرن در دوران بارداری مشاهده می‌شود. با این حال، افزایش درد در دوره پس از زایمان مشاهده می‌شود. حملات میگرنی تاثیر منفی بر بارداری ندارند.
تفاوت در تنش و سردرد بارداری خوشه ای
گروه درد دیگری که قبل از بارداری تشخیص داده می شود، سردرد بارداری تنشی و خوشه ای است.
درد از نوع تنشی دوطرفه است. در صورت احساس فشار زیاد درد کاهش می‌یابد. بیمار فعال است یاگاهی اوقات می خواهد استراحت کند. می تواند از ۳۰ دقیقه تا ۷ روز طول بکشد.
برای اطلاعات بیشتر: آزمایش های دوران بارداری
سردرد بارداری خوشه ای معمولا از اطراف چشم ها یا شقیقه ها شروع می‌شود. درد به سرعت شروع می‌شود، در عرض چند دقیقه تشدید می‌شود، درد به سبک انفجاری عمیق و دائما دردناک است. بیمار فعال است، درد بین ۱۵ دقیقه تا ۳ ساعت طول می‌کشد. در همان سمت، آبریزش چشم ها، قرمزی، احتقان بینی، ترشحات بینی، افتادگی پلک ها، انقباض مردمک ها، خستگی یا بی‌قراری ممکن است رخ دهد.
خانمم سه روزه که سردرد شدید دارد و شبها درست نمیتونه بخوابه راهی هست برای این مشکل؟
سردرد در بارداری از علائم خطره که مادر باید معاینه بشه. اینکه ایشون نمی‌تونن بخوابند به دلیل تغییراتی که در بارداری ایجاد میشه، طبیعیه.
برای سردرد حتما باید پیگیری کنید.
من چند روز درد و سوزش زیر دلم قسمت سمت چپ احساس میکنم و سردرد دارم و یک مقدار حس میکنم بیناییم ب مشکل خورده هفته ۳۴ بارداری هستم
سلام وقت بخیر
باید هرچه سریع تر به پزشکتان اطلاع دهید و یا تشریف ببرید مراکز زایمان نزدیک محل زندگیتان تا شرایطتان بررسی شود.