همیشه درمان ناباروری با IVF صد در صد موفقیت آمیز نیست. میزان موفقیت IVF در زنان جوان بیشتر است و با افزایش سن زنان میزان موفقیت IVF کاهش می یابد. میزان موفقیت در مراحل IVF در زنان پایین تر از ۳۵ سال، ۴۰ درصد است.
بسیای از زوجین پس از شکست ای وی اف احساس غم، اندوه و ناامیدی می کنند. احساس ناراحتی و اندوه پس از درمان ناباروری و عدم موفقیت ای وی اف، امری بسیار طبیعی است، اما بیمار نباید خود یا همسرش را به دلیل شکست ای وی اف سرزنش نماید. عدم موفقیت IVF علل متعددی دارد که کاملا خارج از کنترل زوجین می باشد. اندومتریوز و تنبلی تخمدان از اصلی ترین علل عدم موفقیت IVF می باشند. در صورت شکست IVF بیمار باید با پزشک خود صحبت کند تا علت شکست آی وی اف، شناسایی و درمان شود. سپس اقدامات بعدی جهت درمان IVF را برای بیمار توضیح دهد.
علل شکست آی وی اف
از اصلی ترین علل تاثیرگذار در عدم موفقیت IVF می توان به موارد زیر اشاره کرد:
کیفیت جنین:
مهمترین علت شکست آی وی اف IVF، کیفیت جنین است. بسیاری از جنین ها پس از انتقال به دلیل نامناسب بودن کیفیت شان نمی توانند لانه گزینی نمایند، زیرا کیفیت جنین جهت لانه گزینی مناسب نمی باشد. حتی در صورت مناسب بودن کیفیت جنین در آزمایشگاه، جنین ممکن است پارامترهای لازم برای رشد در رحم را نداشته باشد و در نهایت نتواند رشد کند و از بین برود. همیشه علت عدم موفقیت لانه گزینی جنین، اختلالات رحمی نیست. گاهی مناسب نبودن کیفیت جنین نیز می تواند از لانه گزینی جلوگیری نماید.
• کیفیت تخمک:
سن زنان در انجام ای وی اف بسیار مهم است، زیرا درصد موفقیت ivf آن ارتباط مستقیمی با سن و کیفیت تخمک دارد که از اهمیت بیشتری برخوردار است. با افزایش سن زنان، کیفیت و کمیت تخمک ها کاهش می یابد که این امر قدرت باروری زنان را چه با انجام IVF و چه بدون آن، تحت تاثیر قرار می دهد.
چه عواملی باعث ای وی اف (IVF) ناموفق می شوند؟
به طور میانگین، حدود ۲۵ درصد از جنین هایی که با روش ای وی اف تشکیل می شوند، منجر به تولد نوزاد زنده می گردند. میزان موفقیت بارداری طبیعی در زنان زیر ۳۸ سال، ۳۹ درصد و در افراد مسن تر، تقریبا ۱۷ درصد است. میزان لانه گزینی در زنانی که از تخمک های خود برای بارداری استفاده می کنند و سنشان بین ۴۰ تا ۴۲ سال است، فقط در حدود ۱۵ درصد است.
برای اطلاعات بیشتر: بهترین دکتر آی وی اف در تهران
استفاده از تخمک اهدایی میزان موفقیتIVF را در زنانی که سن بالایی دارند، افزایش می دهد. زیرا کیفیت تخمک تاثیر بسزایی در کیفیت جنین دارد و تخمک های جوان تر معمولا از کیفیت بهتری برخوردار هستند، در نتیجه میزان موفقیت IVF افزایش می یابد.
۱. پاسخ تخمدان ها
گاهی تخمدان ها به داروهای درمان ناباروی با ای وی اف پاسخ نمی دهند، بنابراین نمی توانند چندین تخمک تولید کنند. تولید تخمک کافی در زنانی که سن بالاتر از ۳۷ سال دارند و یا میزان هورمون FSH در آن ها بالاست، دشوار است. بنابراین در موارد نام برده احتمال شکست ای وی اف افزایش می یابد. در این موارد احتمال باروری مورد ارزیابی قرار خواهد گرفت.
2. کیفیت اسپرم
اسپرم ها نقش اساسی در باروری تخمک دارند، بنابراین باید سالم و متحرک بوده و تعداد کافی داشته باشند. گیرنده های مخصوصی که در سطح اسپرم ها و تخمک ها وجود دارد، امکان تعامل میان آن ها را فراهم می نماید. در هنگام برخورد اسپرم با تخمک، آنزیم های آزاد شده از سر اسپرم، غشا خارجی تخمک را سوراخ کرده و در نتیجه اسپرم به داخل تخمک نفوذ می نماید. هرگونه مشکل در تعداد یا کیفیت اسپرم طی آزمایش اسپرم تشخیص داده می شود و بیماران می توانند از روش های ICSI، IVF و یا اسپرم اهدایی برای درمان ناباروری استفاده کنند.
برای اطلاعات بیشتر: مراقبت های قبل و بعد از ivf
۳. ناهنجاری کروموزومی
یکی از علل عمده شکست آی وی اف IVF، ناهنجاری های کروموزومی است. مطالعات نشان داده اند که میزان ناهنجاری کروموزومی در تخمک و در نهایت جنین، پس از اواسط دهه سوم زندگی افزایش قابل توجهی می یابد. اختلالات کروموزومی، کیفیت تخمک ها را کاهش داده به همین دلیل میزان موفقیت ای وی اف پس از ۴۰ سالگی کاهش می یابد. افزایش سن از تقسیم شدن صحیح کروموزوم ها جلوگیری می کند و منجر به تغییر در تعادل ۲۳ کروموزوم موجود در تخمک می شود. این امر می تواند منجر به سقط جنین گردد.
ناهنجاری کروموزومی اسپرم می تواند در ساختار کروموزمی جنین اختلال ایجاد نماید، هر چند که میزان اختلالات کروموزومی اسپرم کمتر از میزان اختلالات کروموزومی تخمک است. DNA اسپرم ۱۵ درصد مردانی که آزمایش آنالیز اسپرم نرمالی دارند، ممکن است مشکل داشته باشد. با کمک آزمایش DFI می توان میزان شکست DNA اسپرم را بررسی نمود. اگرچه آزمایش DFI به طور معمول انجام نمی شود، اما یک روش تشخیصی بسیار مهم در درمان ناباروری مردان و شکست مکرر IVF است. آزمایش ژنتیکی PGD نیز جهت بررسی یکپارچگی و سلامت کروموزومی مورد استفاده قرار می گیرد.
۴. اختلالات لانه گزینی
لانه گزینی مرحله ای از بارداری است که طی آن جنین به دیواره رحم متصل می شود. لانه گزینی امکان تغذیه و اکسیژن رسانی به جنین را فراهم می نماید. هنگامی که جنین ۳ تا ۵ روزه شود، انتقال جنین انجام می گردد. لانه گزینی موفق حاصل برهمکنش متقابل میان جنین و آندومتر (لایه داخلی رحم) است. لانه گزینی ناموفق می تواند علل متعددی مانند اندومتریوز داشته باشد. شایع ترین علل لانه گزینی ناموفق عبارتند از:
- هیدروسالپنکس
- فیبروم رحم
- پولیپ آندومتر
- اندومتریوز
- اندومتر یا پوشش رحمی نازک
- تنبلی تخمدان
۵. سبک زندگی
در صورت مصرف مداوم سیگار، معمولا سه ماه پیش از شروع درمان ناباروری با ای وی اف، بیمار باید استعمال دخانیات را ترک نماید. میزان شکست IVF در افراد سیگاری دو برابر افراد غیر سیگاری است. همچنین میزان سقط جنین نیز در افراد سیگاری بیشتر از افراد غیر سیگاری است. بنابراین برای افزایش میزان موفقیت IVF و کاهش میزان خطر سقط جنین، بیمار باید مصرف سیگار را قطع نماید. در صورت وجود اضافه وزن در بیماران مبتلا به تنبلی تخمدان و یا کمبود وزن بیمار، فرد ابتدا باید به وزن مناسبی برسد تا میزان موفقیت IVF افزایش یابد.